Hướng tới mục tiêu trở thành trung tâm tài chính quốc tế hàng đầu
Trong phiên bế mạc Kỳ họp thứ 9 vào cuối tuần qua, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam với sự đồng thuận rất cao.
Nghị quyết nêu rõ, trung tâm tài chính quốc tế đặt tại TP.HCM và TP. Đà Nẵng được xây dựng trên cơ sở thống nhất về hoạt động, quản lý, giám sát; có định hướng phát triển sản phẩm riêng biệt, phát huy thế mạnh của từng thành phố; đảm bảo sự công bằng, tương hỗ lẫn nhau, hướng tới mục tiêu trở thành trung tâm tài chính quốc tế hàng đầu, nâng tầm vị thế của Việt Nam trong mạng lưới tài chính toàn cầu, gắn với động lực tăng trưởng kinh tế.
Nghị quyết cũng quy định các chính sách đặc thù phát triển trung tâm tài chính quốc tế ở Việt Nam, tập trung vào ngoại hối, hoạt động ngân hàng, ưu đãi thuế, phát triển thị trường vốn, tài chính, đất đai, lao động, việc làm…, cũng như chính sách thử nghiệm có kiểm soát dịch vụ tài chính ứng dụng công nghệ (fintech) và đổi mới sáng tạo, phát triển các loại thị trường, sàn giao dịch hàng hóa.
Theo đó, dự án đầu tư trong trung tâm tài chính quốc tế thuộc lĩnh vực ưu tiên được giao, cho thuê đất tối đa 70 năm, dự án thuộc lĩnh vực khác thời hạn sử dụng đất không quá 50 năm. Nhà quản lý, chuyên gia, nhà khoa học, người có trình độ chuyên môn cao làm việc tại trung tâm tài chính quốc tế, bao gồm người Việt Nam và người nước ngoài, được miễn thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập từ tiền lương, tiền công có được từ thực hiện công việc của trung tâm tài chính quốc tế đến hết năm 2030.
Cá nhân có khoản thu nhập từ chuyển nhượng cổ phần, vốn góp, quyền góp vốn vào thành viên của trung tâm tài chính quốc tế cũng được miễn thuế thu nhập cá nhân đến hết năm 2030.
Người nước ngoài là nhà đầu tư quan trọng, chuyên gia, nhà khoa học, người có tài năng đặc biệt, nhà quản lý cấp cao làm việc lâu dài tại cơ quan, tổ chức có trụ sở tại trung tâm tài chính quốc tế được xem xét cấp thẻ thường trú, được hưởng chính sách thuận lợi về thủ tục cấp thẻ thường trú so với quy định chung.
Các sản phẩm được cung cấp trong trung tâm tài chính quốc tế gồm thành lập sàn, nền tảng giao dịch hàng hóa và phái sinh hàng hóa; giao dịch tín chỉ carbon; sản phẩm văn hóa, nghệ thuật; kim loại quý hiếm, sản phẩm tài chính xanh…
Dự án đầu tư mới thuộc lĩnh vực ưu tiên được áp dụng thuế suất thu nhập doanh nghiệp 10% trong 30 năm, miễn thuế thu nhập doanh nghiệp tối đa 4 năm và giảm 50% thuế phải nộp trong 9 năm tiếp theo. Với dự án không thuộc lĩnh vực ưu tiên, mức thuế thu nhập doanh nghiệp là 15% trong 15 năm, miễn thuế tối đa 2 năm và giảm 50% thuế phải nộp trong 4 năm tiếp theo…
Ngoài ra, cơ chế giải quyết tranh chấp trong đầu tư kinh doanh cũng là vấn đề mấu chốt khi xây dựng trung tâm tài chính quốc tế. Theo đó, các bên được sử dụng các phương thức giải quyết tranh chấp theo luật Việt Nam. Ngoài ra, các bên có thể giải quyết tranh chấp tại trọng tài nước ngoài, quốc tế; trung tâm trọng tài quốc tế thuộc trung tâm tài chính quốc tế; trọng tài Việt Nam và tòa án nước ngoài, Việt Nam.
Chính sách vượt trội đi kèm cơ chế kiểm soát rủi ro
Báo cáo Quốc hội trước khi các đại biểu bấm nút thông qua, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nêu rõ, các cơ chế, chính sách tại Nghị quyết về trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam có tính đột phá, cạnh tranh, trong đó chính sách thuế, đất đai, hạ tầng nhân lực, bảo hiểm vượt trội so với một số trung tâm tài chính quốc tế khác.
Bên cạnh đó, một số chính sách tiệm cận thông lệ quốc tế như mô hình quản lý, ngôn ngữ, xuất nhập cảnh, kế toán, lao động, fintech và sandbox. Một số chính sách khác có lộ trình mở cửa có kiểm soát, điều chỉnh, như chính sách về ngoại hối hay giải quyết tranh chấp.
Về căn cứ thành lập một trung tâm tài chính tại hai thành phố (đề xuất ban đầu là lập hai trung tâm - PV), Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng báo cáo, qua nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế và xuất phát từ chủ trương phát triển trung tâm tài chính một cách toàn diện, có tính chiến lược, căn cứ trên tiềm năng, lợi thế riêng của từng địa phương và yêu cầu phát triển, cân đối, hài hòa vùng miền, Chính phủ đã báo cáo và Bộ Chính trị đồng ý về việc thành lập một trung tâm tài chính đặt tại hai địa phương là TP.HCM và TP. Đà Nẵng, có sự phân công chức năng và định hướng rõ ràng.
Theo Bộ trưởng, hai thành phố đã tập trung chuẩn bị công việc để xây dựng, phát triển và vận hành trung tâm tài chính như bố trí nguồn nhân lực, xây dựng các chương trình đào tạo nguồn nhân lực chuyên môn cao, đội ngũ quản lý, cũng như chuẩn bị cơ sở vật chất, hạ tầng, xúc tiến đầu tư, tiếp xúc các nhà đầu tư chiến lược, tiềm năng.
Tại các phiên thảo luận, một trong những vấn đề được nhiều đại biểu quan tâm là cơ chế kiểm soát rủi ro. Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, trong quá trình xây dựng Nghị quyết, Chính phủ nhận thức được các rủi ro về thành lập các sàn, nền tảng giao dịch cũng tiềm ẩn một số rủi ro bị lợi dụng để hợp thức hóa dòng tiền bất hợp pháp thông qua mua bán các sản phẩm trên; rủi ro bị đầu cơ, thổi giá, tạo bong bóng tài sản...
Theo đó, cần xây dựng khung pháp lý đồng bộ; thiết chế giám sát chặt chẽ, minh bạch, có hệ thống, theo chuẩn mực quốc tế để kiểm soát các giao dịch trên sàn. Chính phủ sẽ tiếp tục nghiên cứu các quy định cụ thể để đưa vào nghị định hướng dẫn.
“Do Nghị quyết chỉ quy định những vấn đề khung, nguyên tắc, các nội dung cụ thể sẽ được quy định tại nghị định, vì thế Chính phủ sẽ nghiên cứu và quy định các nội dung liên quan đến cơ chế kiểm soát rủi ro dòng vốn ra - vào, phòng ngừa rửa tiền, hay các công cụ quản lý thanh khoản linh hoạt tại nghị định”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng báo cáo Quốc hội.
