Theo Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030, mục tiêu đến năm 2020, phấn đấu thực hiện đầu tư xây dựng tối thiểu khoảng 12,5 triệu m2 nhà ở xã hội (NƠXH) tại khu vực đô thị. Tuy nhiên, số liệu từ Bộ Xây dựng cho biết theo thống kê của các địa phương, sau gần 10 năm thực hiện, tính đến nay, cả nước mới hoàn thành 254 dự án, tương đương khoảng 108.800 căn NƠXH với tổng diện tích hơn 5,4 triệu m2. Việc phát triển NƠXH mới chỉ đạt 43% so với mục tiêu đề ra trong Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia.
Hiện nay, các dự án NƠXH chưa có quy hoạch mang tính tổng thể, đồng bộ mà chỉ nằm trong quỹ đất 20% của các khu đô thị và cư dân mua NƠXH khó tiếp cận các dịch vụ tiện ích của khu đô thị, hơn nữa các chủ đầu tư thường chọn phương án nộp ngân sách để không phải làm NƠXH trong dự án do đó dẫn tới kết quả là đã thiếu quỹ đất cho NƠXH lại còn thiếu hơn. Việc chưa quan tâm đúng mức chỉ đạo xây dựng kế hoạch, chương trình phát triển NƠXH, khiến NƠXH phát triển manh mún không bắt kịp nhu cầu thực tế.
Hiện nay, khả năng sở hữu một ngôi nhà cho người có thu nhập thấp là một điều hết sức khó khăn, do vẫn còn thiếu rất nhiều sản phẩm nhà ở phù hợp với nhu cầu của xã hội. Hơn nữa, với cách tiếp cận đối tượng NƠXH hiện nay những đối tượng không nằm trong diện ưu tiên sẽ khó có cơ hội cải thiện tình trạng nhà ở của mình.
Do đó, những vấn đề trên đã gây ra tình trạng ngày càng trầm trọng, khó giải quyết vấn đề, khi tốc độ đô thị hóa của Việt Nam rất cao tới 37,5% với mức tăng dân số đô thị 3%, cao nhất khu vực Đông Nam Á. Trước thực trạng đó, Tập đoàn APEC mong muốn sẽ tạo ra một động lực lớn thu hút các nhà đầu tư tham gia chung tay cùng chính phủ giải quyết các vấn đề của xã hội, để tiến hành một cuộc “Đại cách mạng NƠXH cho người dân”.
Giải pháp quy hoạch và đất đai
Bàn về các giải pháp, theo Tập đoàn APEC trước hết cần quy hoạch từng vùng nông thôn trên cả nước, quản lý cấp phép xây dựng tại nông thôn, do đây sẽ phát triển thành các vùng đô thị trong tương lai; Quy hoạch không gian ở, công viên cây xanh, khu văn hóa tâm linh, thương mại dịch vụ, xử lý rác. Mỗi một đồ án quy hoạch cần nghiên cứu các mẫu nhà điển hình cho từng vùng miền phù hợp với phong tục tập quán của địa phương, đảm bảo tính hiện đại nhưng vẫn phải giữ bản sắc văn hóa dân tộc.
Đồng thời, cần phải quản lý việc cấp phép việc xây dựng tại nông thôn, bởi sau này khi nông thôn được đô thị hóa sẽ rất khó khắc phục các vấn đề của đô thị như giao thông, hạ tầng đô thị, kiến trúc đô thị. Như vậy sẽ phải chấp nhận những đô thị lạc hậu, mất cân bằng sinh thái, ô nhiễm, để lại hậu quả cho thế hệ tương lai.
Thứ 2, lập quy hoạch các đại đô thị NƠXH có quy mô lớn. Quy hoạch phải có sự đồng bộ và kết nối hạ tầng kỹ thuật với đô thị trung tâm, khu công nghiệp bằng các tuyến giao thông và các tuyến công cộng thuận lợi. Giúp các cư dân tại Khu đô thị có đủ điều kiện sinh sống và làm việc. Cụ thể, tại TP.HCM, TP.Hà Nội, mỗi địa phương sẽ tạo quỹ đất 3.000-5.000 ha để làm NƠXH diện tích từ 50 - 300 ha/khu đô thị. Đối với các tỉnh thành khác sẽ tạo quỹ đất khoảng 10.000 ha đến 20.000 ha để làm NƠXH.
Thứ 3, về mục tiêu phát triển NƠXH, Tập đoàn APEC kiến nghị đặt mục tiêu phát triển 10 triệu căn hộ trong giai đoạn 2021-2030, trong đó từ 2021-2025 hoàn thành 4 triệu căn hộ, từ 2026-2030 hoàn thành 6 triệu căn hộ. Theo đó, doanh nghiệp này đề xuất Chính phủ ban hành cơ chế cho phép doanh nghiệp được chuyển đổi đất khu công nghiệp, đất thương mại dịch vụ, đất nông nghiệp và các loại đất khác sang mục đích đất để đầu tư khu đô thị NƠXH phù hợp với quy hoạch.
Tạo động lực thu hút nguồn vốn xã hội
Để tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp tham gia phát triển NƠXH, Tập đoàn APEC kiến nghị Chính phủ ban hành các Nghị định, Thông tư, Chỉ thị phù hợp với các luật hiện hành mà không cần đợi thông qua luật mới. Các chính sách cần rõ ràng, thông thoáng, để giúp doanh nghiệp thuận lợi tiếp cận, dễ dàng triển khai dự án.
Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhà nước cần có quy định để tách NƠXH ra khỏi nhóm kinh doanh bất động sản. Vì NƠXH là nhóm ngành có mức độ rủi ro thấp, nhu cầu lớn, không là nguyên nhân gây bong bóng bất động sản.
"Thực tế phải coi NƠXH như một ngành đáp ứng nhu cầu thiết yếu của xã hội. Chính sách này sẽ nâng hạn mức tín dụng cho vay, từ đó các ngân hàng thương mại sẽ có các chính sách ưu tiền về nguồn vốn vay và chính sách lãi suất hấp dẫn cho cả nhà phát triển NƠXH cũng như các đối tượng để mua nhà", lãnh đạo APEC Group cho hay.
Để tạo động lực thu hút nguồn vốn xã hội và phát triển, Tập đoàn APEC kiến nghị Chính phủ xem xét có cơ chế cho doanh nghiệp đầu tư làm NƠXH có thể IPO ngay trên thị trường chứng khoán để tận dụng nguồn vốn của xã hội. Cơ chế này tương tự như với loại hình doanh nghiệp thuộc lĩnh vực cơ sở hạ tầng. Bên cạnh đó, doanh nghiệp kiến nghị Chính phủ, Bộ Tài chính tạo các diễn đàn, hội nghị để hỗ trợ giới thiệu doanh nghiệp tiếp xúc và làm việc cùng các định chế tài chính trong và ngoài nước như Ngân hàng Chính sách Xã hội, Worldbank, IFC... để tiếp cận nguồn vốn ưu đãi dành cho phát triển (dưới 3%/năm).
Tập đoàn APEC kỳ vọng sẽ là đơn vị tiên phong đầu tư các khu NƠXH thành những khu đô thị NƠXH 5 sao, hoặc tốt hơn nữa là có thể đầu tư lên thành các "Khu đô thị nhà ở an sinh xã hội 5 sao" với quy mô lớn.
Vì vậy APEC đề nghị được thành lập Tổng Công ty với tổng vốn điều lệ ban đầu khoảng 10.000-20.000 tỉ đồng, phần còn lại doanh nghiệp sẽ huy động từ các tổ chức như ngân hàng, định chế tài chính trong và ngoài nước, từ các đối tác, nguồn lực của xã hội với quy mô từ 50.000-100.000 tỉ và sẽ tăng lên phù hợp với mỗi thời kỳ đầu tư. Mục tiêu của Tập đoàn APEC sẽ đầu tư và phát triển từ 6-10 triệu “căn hộ 5 sao” trong giai đoạn 2021 - 2030; Trong đó, từ 2021-2025 hoàn thành 2-4 triệu căn hộ, từ 2026-2030 hoàn thành 4-6 triệu căn hộ.
Ngoài ra, tập đoàn APEC cũng kiến nghị Chính phủ xem xét phê duyệt các dự án NƠXH 5 sao tại Hà Nội, TP.HCM, Cần Thơ, Thái Nguyên và nhiều tỉnh thành khác.
Liên quan đến vấn đề này, Chuyên gia kinh tế - TS Lê Bá Chí Nhân cho rằng, để các dự án NƠXH có cơ hội phát triển trong thời gian tới, chúng ta cần bắt đầu từ việc rà soát quy hoạch, tiếp theo là xác định dòng tiền rõ ràng và bước thứ 3 là giải quyết thủ tục hành chính nhanh chóng, nhằm xây dựng một bức tranh toàn diện để doanh nghiệp có thể nhìn thấy những điểm sáng khi đầu tư vào các dự án NƠXH.
Theo Kinh tế môi trường
