Tại đây, hàng loạt sai phạm về đất đai, nhất là đất công trên địa bàn TP.HCM đã được Thanh tra Chính phủ điểm mặt và yêu cầu UBND TP.HCM khắc phục, kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với các cá nhân, tổ chức có liên quan.
Nhiều doanh nghiệp bị “điểm mặt”
 |
Ngày 13/5/2021, Thanh tra Chính phủ đã ban hành kết luận thanh tra về công tác quản lý nhà nước và thực hiện pháp luật trong quy hoạch, quản lý xây dựng, đất đai, môi trường đối với khu công nghiệp, khu đô thị; việc chuyển đổi nhà, đất công có vị trí đắc địa sang mục đích khác tại TP.HCM.
Công văn số 757/KL-TTCP đã chỉ ra sai phạm tại nhiều doanh nghiệp đồng thời chỉ đạo phải xử lý nghiêm các sai phạm này.
Cụ thể, trong Kết luận thanh tra, các doanh nghiệp bị nêu tên, gồm có: Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển (BIDV); Công ty Đầu tư xây dựng và Kinh doanh cơ sở hạ tầng KCN tập trung Tân Tạo (ITACO); Công ty Vạn Phát Hưng; Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, Công ty cổ phần Xây dựng Bắc Nam 79; Công ty TNHH MTV Dịch vụ và du lịch biển đảo Hải Thành; Công ty Xây dựng Hàng không ACC; Công ty TNHH Tiến Phước; Công ty TNHH Đầu tư Địa ốc Thành phố; Công ty TNHH Đầu tư Địa ốc Khang An; Công ty TNHH MTV Đầu tư du lịch và Vận tải biển Phương Nam; Công ty TNHH Tiến Phước và Công ty 990.
Trước những sai phạm này, Thanh tra Chính phủ chỉ đạo UBND TP.HCM kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với các cá nhân, tổ chức liên quan.
Ngoài ra, về xử lý kinh tế, Thanh tra Chính phủ cho biết tổng số tiền và nhà, đất qua thanh tra phát hiện cần kiến nghị xử lý là 2.054,23 tỷ đồng, 6.037.829,5 USD và 463.964,24m2 đất.
Trong đó, Thanh tra Chính phủ chỉ đạo thu hồi về ngân sách Nhà nước 17,629 tỷ đồng. Đồng thời, UBND Thành phố chủ trì xem xét, xử lý theo thẩm quyền, hoặc đề xuất xử lý đối với 2.036,601 tỷ đồng, 6.037.829,5 USD và 463.964,24m2 đất.
Trong danh sách các doanh nghiệp bị Thanh tra Chính phủ nêu tên, đáng chú ý là những sai phạm tại Tổng Công ty Xây dựng Công trình Hàng không ACC; Công ty TNHH MTV Dịch vụ và du lịch biển đảo Hải Thành và BIDV.
Sai phạm tại dự án cao ốc văn phòng cho thuê tại số 7-9 và dự án cao ốc văn phòng tại số 9-11 đường Tôn Đức Thắng
Dự án cao ốc văn phòng cho thuê số 7-9 có diện tích 3.531m2 và dự án cao ốc văn phòng tại số 9-11 có diện tích 1.661m2 tại đường Tôn Đức Thắng, Quận 1 do Công ty TNHH MTV Dịch vụ và du lịch biển đảo Hải Thành làm chủ đầu tư. Hai dự án này có nguồn gốc đất quốc phòng do Bộ Tư lệnh Hải quân quản lý sử dụng.
Ngày 14/3/2006, Bộ Tư lệnh Hải quân có Tờ trình số 1425/TTr-BTL-HQ xin chủ trương khai thác tại số 9 Tôn Đức Thắng, Q.1 với hình thức hợp tác kinh doanh “Nội dung hợp đồng xây dựng cao ốc văn phòng cho thuê, Công ty Hải Thành tham gia bằng quyền sử dụng đất 4.000m2 và tài sản trên mặt đất, Công ty hợp tác Công ty TNHH-SX-DV Yên Khánh đầu tư toàn bộ chi phí xây dựng cao ốc văn phòng” và đã được Bộ Quốc phòng ký phê duyệt tại tờ trình.
Ngày 20/3/2009, Sở Tài nguyên và Môi trường có văn bản đề nghị và UBND TP.HCM có quyết định ngày 21/12/2009 giao 4.044m2 đất tại số 7-9 Tôn Đức Thắng cho Công ty Hải Thành chuyển đổi mục đích sử dụng đất để thực hiện dự án.
Ngày 14/9/2009, UBND TP.HCM có văn bản chấp thuận để lại toàn bộ số tiền thu được từ chuyển mục đích sử dụng đất đối với khu đất 7-9 Tôn Đức Thắng là 503.894 triệu đồng để chi phí bồi thường, giải phóng mặt bằng (nếu có) và đầu tư xây dựng doanh trại hoặc cơ sở phúc lợi cho các đơn vị quân đội của Hải quân.
Kết quả thanh tra thấy UBND Thành phố chấp thuận để lại cho Bộ Tư lệnh Hải quân toàn bộ số tiền thu được từ chuyển mục đích sử dụng đất tại khu đất số 7-9 Tôn Đức Thắng số tiền 503.894 triệu đồng và khu đất số 9-11 đường Tôn Đức Thắng với tổng giá trị là 247,1 tỷ đồng là chưa đúng thẩm quyền về quyết định ngân sách thành phố theo quy định tại điểm h, khoản 2, Điều 72 Luật Ngân sách số 01/2002/QH11.
Riêng tại thời điểm thanh tra, dự án cao ốc văn phòng cho thuê số 7-9 Tôn Đức Thắng chậm tiến độ 8 năm so với giấy chứng nhận đầu tư. Tuy nhiên UBND Thành phố chưa xem xét, làm rõ nguyên nhân để xử lý theo quy định của pháp luật.
Kết luận của Thanh tra Chính phủ còn cho biết, hiện nay, Bộ Quốc phòng đã điều tra, xét xử các vụ án liên quan đến bị can: Đinh Ngọc Hệ (Út trọc), Nguyễn Văn Hiến và Công ty Hải Thành; trong đó, tại Cáo trạng số 11/CT-VKSTW-P1 ngày 14/01/2020 của Viện Kiểm sát Quân sự Trung ương và Bản án số 01/2020/HS-ST ngày 21/5/2020 của Toà án Quân sự Quân chủng Hải quân có nêu nội dung liên quan đến các dự án trên, do đó, việc xử lý các nội dung liên quan đến dự án nêu trên được thực hiện theo Bản án của Toà án.
Sai phạm của Tổng Công ty Xây dựng Công trình Hàng không ACC
Dự án khu dân cư phường Tân Phú, Quận 7 do Tổng Công ty Xây dựng Công trình Hàng không ACC làm chủ đầu tư với diện tích 46.432m2.
Khu đất này có nguồn gốc là trận địa tên lửa do Sư đoàn 367, Bộ Tư lệnh Phòng không Không quân quản lý. Ngày 31/7/2007, Bộ Quốc phòng có văn bản đề nghị UBND Thành phố làm thủ tục thu hồi đất quốc phòng tại trận địa cũ ở phường Tân Phú, quận 7 để giao cho Tổng Công ty Xây dựng Công trình Hàng không ACC do vị trí không còn phù hợp nên trân địa được di dời đến huyên Bình Chánh.
Ngày 25/3/2008 UBND Thành phố có văn bản số 1864/UBND-ĐTMT chấp thuận việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất trận địa tên lửa của Sư đoàn Phòng không 367 sang xây dựng khu dân cư tại phường Tân Phú, quận 7.
Sau đó, ngày 2/10/2010, UBND Thành phố có quyết định số 4303/QĐ-UBND phê duyệt giá trị quyền sử dụng 46.432m2 đất tại mặt bằng số 10 đường Nguyễn Thị Thập, phường Tân Phú, quận 7 để Tổng Công ty Xây dựng Công trình Hàng không ACC thực hiện nghĩa vụ tài chính khi được chuyển đổi mục đích sử dụng đất trận địa tên lửa sang khu dân cư với tổng giá trị 915.782 triệu đồng.
Tuy nhiên, Thanh tra Chính phủ nhận thấy, đơn vị tư vấn xác định giá đất và Hội đồng thẩm định giá đất Thành phố chưa tính doanh thu giữ xe tại Khu Chung cư lô A. Thanh tra Chính phủ tạm tính tiền sử dụng đất phải nộp là 6.700 triệu đồng.
Bên cạnh đó, UBND quận 7 có Quyết định số 61/QĐ-UBND ngày 29/7/2013 phê duyệt đồ án điều chỉnh cục bộ quy hoạch chi tiết 1/500 của dự án. Trong đó có việc điều chỉnh xây dựng chung cư lô D có 3 tầng hầm thành 2 tầng hầm. Tuy nhiên, đến thời điểm thanh tra, UBND Thành phố chưa chỉ đạo và xác định lại giá trị quyền sử dụng đất để thu bổ ngân sách phần giá trị chênh lệnh về tiền sử dụng đất theo quy định của pháp luật.
Trước những thiếu sót trên, Thanh tra Chính phủ đề nghị UBND Thành phố chỉ đạo và thực hiện rà soát, xác định và thu hồi tiền sử dụng đất bổ sung theo quy định của pháp luật.
Dự án sai phạm của Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV)
Dự án cao ốc văn phòng và Trung tâm tài chính ngân hàng tại số 117-119-121 đường Nguyễn Huệ và số 16 Tôn Thất Thiệp, phường Bên Nghé, quận 1 do BIDV là Chủ đầu tư có nguồn gốc đất thuộc sở hữu Nhà nước và tư nhân xen kẽ được hợp khối bởi 05 khu đất liền kề có tổng diện tích 2.735m2 bao gồm các phần diện tích đất thuộc các địa chỉ: 117, 119, 121 Nguyễn Huệ và 16 Tôn Thất Thiệp, Quận 01; với nguồn gốc pháp lý các phần đất như sau:
Nhà đất số 117 Nguyễn Huệ: Diện tích: 273,5m2 (chưa trừ lộ giới); nguyên là trụ sở Sở Giao dịch II - Ngân hàng đầu tư và phát triển Việt Nam, do Ngân hàng Nhà Nước Việt Nam - chi nhánh Thành phố Hồ Chí Minh quản lý. Vị trí, ranh giới khu đất theo bản đồ hiện trạng - vị trí số 94173/ĐĐBĐ-VPTT (1/3) do Trung tâm đo đạc bản đồ lập ngày 13/02/2007.
Nhà đất số 119 Nguyễn Huệ: Diện tích: 1.638,8m² (chưa trừ lộ giới), do Trường Đại học Ngân hàng quản lý sử dụng. Trong khuôn viên khu đất có căn nhà phố 02 lầu, là khu tập thể của Trường Đại học Ngân hàng (lối ra địa chỉ: 08 Tôn Thất Thiệp, Quận 1) có bố trí cho 05 hộ cán bộ - công nhân viên ở; trong đó có 04 hộ tại lầu 1 đã được giải quyết bán nhà theo Nghị định 61/CP, 01 hộ ở tầng trệt đang ký Hợp đồng thuê nhà với Nhà nước.
Theo Thanh tra Chính phủ, trong ranh diện tích đất nêu trên còn có mặt bằng nhà đất số 121 trệt Nguyễn Huệ (diện tích đất = diện tích sàn sử dụng = 96m²), có nguồn gốc do Công ty dịch vụ du lịch Bến Thành quản lý, sử dụng. Vị trí, ranh giới khu đất theo bản đồ hiện trạng - vị trí số 94173/ĐĐBĐ-VPTT (2/3) do Trung tâm đo đạc bản đồ lập ngày 13/02/2007.
Nhà đất số 16 Tôn Thất Thiệp: Diện tích 822,7m2 (chưa trừ lộ giới), do Công ty cổ phần bách hóa Miền Nam quản lý sử dụng, có ký Hợp đồng thuê nhà với Công ty Quản lý và kinh doanh nhà Thành phố. Vị trí, ranh giới khu đất theo bản đồ hiện trạng - vị trí được Sở Tài nguyên và Môi trường duyệt số 47002/CN-TNMT ngày 12/02/2007.
05 hộ dân thuộc khu nhà tập thể có địa chỉ số 08 Tôn Thất Thiệp, Quận 01, nằm trong khuôn viên khu đất 119 Nguyễn Huệ, Quận 1 và tầng trệt mặt bằng số 121 Nguyễn Huệ, Quận 1.
Ngày 14/4/2017, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam có Văn bản số 2603/NHNH-TCKT yêu cầu BIDV tạm dừng thực hiện thủ tục bán tài sản trên đất, chuyển nhượng quyền sử dụng đất theo Quyết định số 09/2007/OĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ theo chi đạo của Thủ tướng tại Văn bản số 342//TTg-V.I ngày 07/3/2017, chờ ban hành quyết định sửa đổi, bổ sung Quyết định số 09/2007/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.
UBND Thành phố ban hành Văn bản số 8773/UBND-TM ngày 17/12/2007, Quyết định số 4132/QĐ-UBND ngày 27/9/2008 và Quyết định số 3050/QĐ-UBND ngày 22/6/2009 duyệt giá trị quyền sử dụng đất tại các mặt bằng hợp khối này, trước khi ban hành Quyết định số 5996/QĐ-UBND ngày 31/12/2009 về giao đất cho BIDV được sử dụng khu đất này để đầu tư xây dựng Cao ốc văn phòng và Trung tâm tài chính ngân hàng, theo hình thức giao đất có thu tiền sử dụng đất, là không đúng với quy định nêu tại Điều 4 Nghị định 198/2004/NĐ-CP, khoản 1, Điều 5 Nghị định 17/2006/NĐ-CP của Chính phủ, khoản 1, Điều 4 Nghị định 84/2007/NĐ-CP của Chính phủ.
Sau khi được giao đất, từ năm 2009 đến nay BIDV chưa đưa đất vào sử dụng, chưa triển khai thực hiện dự án nhưng UBND Thành phố không có biện pháp xử lý, thu hồi theo quy định nêu tại khoản 12, Điều 38 Luật Đất đai 2003; điểm i, Khoản 1, Điều 64 Luật Đất đai 2013.
“Đến thời điểm thanh tra, dự án chưa triển khai đầu tư xây dựng, do đó, Thanh tra Chính phủ kiến nghị UBND Thành phố chủ trì, phối hợp với Ngân hàng Nhà nước để xem xét, xử lý theo quy định”, Thanh tra Chính phủ đề nghị.
