Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam cùng Tổng cục Hải quan (Bộ Tài chính) và Cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tại Việt Nam vừa công bố báo cáo “Đánh giá mức độ hài lòng của doanh nghiệp (DN) và thời gian thực hiện thủ tục hành chính qua Cơ chế một cửa quốc gia”.
 |
Theo đánh giá của chuyên gia, việc triển khai Cơ chế một cửa quốc gia (MCQG) đã mang lại những thay đổi tích cực về thời gian và chi phí thực hiện thủ tục hành chính cho DN. Tuy nhiên, sự thay đổi này không đồng đều giữa các bộ, ngành, hiện vẫn còn một số bộ, ngành chưa bảo đảm tiến độ triển khai thủ tục hành chính trên Cổng MCQG.
Bà Vũ Thị Mai, Thứ trưởng Bộ Tài chính cho biết, báo cáo được tổng hợp và phản ánh ý kiến của gần 3.100 DN trong tổng số 34.000 DN về 12 thủ tục hành chính, dịch vụ công có tần suất thực hiện nhiều nhất trong số 188 thủ tục (tại thời điểm tiến hành khảo sát vào cuối năm 2019 và hiện nay là 198 thủ tục) trên Cổng thông tin một cửa quốc gia.
Những thủ tục trong diện đánh giá thuộc phạm vi quản lý nhà nước của 5 bộ ngành (trong 13 bộ ngành) bao gồm Bộ Công Thương, Bộ Giao thông vận tải, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Khoa học và công nghệ, Bộ Y tế.
Ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng Ban Pháp chế Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, để công bằng cần thực hiện khảo sát toàn bộ 198 thủ tục nhưng cần thời gian và nguồn lực nên ban đầu triển khai với 12 thủ tục. “Đối tượng đánh giá là các DN nhưng chỉ là những DN đã trải nghiệm thực hiện các thủ tục hành chính trong 1 năm qua”, ông Đậu Anh Tuấn thông tin.
Kết quả khảo sát cho thấy, đa số các chức năng cơ bản trên cổng một cửa quốc gia hiện hoạt động tốt. Tỉ lệ DN đánh giá dễ/tương đối dễ thực hiện đối với các tính năng cơ bản như “tạo tài khoản và đăng nhập”, “xem và in hồ sơ” lần lượt là 95% và 93%.
Dù vậy, vẫn có một tỉ lệ đáng kể DN gặp khó khăn khi sử dụng cổng thông tin, chẳng hạn như 27% DN chưa hài lòng với tình trạng hoạt động thiếu ổn định của Cổng do còn gặp những lỗi kết nối; khoảng 20% DN phản ánh tốc độ xử lý các tác vụ trên Cổng còn chậm và việc chữ ký số hiện còn khá lúng túng, còn gặp trục trặc lên tới 11%. Các thủ tục cấp giấy phép nhập khẩu trang thiết bị y tế và cấp số tiếp nhận phiếu công bố sản phẩm mỹ phẩm nhập khẩu của Bộ Y tế có tỉ lệ DN gặp khó khăn trong thực hiện lần lượt ở mức 34% và 29%.
Khảo sát cho thấy nguyên nhân chính của những khó khăn bao gồm: Hệ thống xử lý thủ tục của Bộ quản lý chuyên ngành chưa điện tử hoàn toàn; một số DN bị yêu cầu sửa đổi hồ sơ nhiều lần; thời gian các bộ ngành xử lý hồ sơ của một số DN tương đối lâu.
Các DN được khảo sát cũng cho rằng, về cơ bản việc triển khai Cơ chế MCQG đã mang lại những thay đổi tích cực về thời gian và chi phí thực hiện thủ tục hành chính cho DN.
Tuy nhiên sự thay đổi này không đồng đều giữa các thủ tục và các bộ, ngành. Có 10 trong số 12 thủ tục hành chính ghi nhận thời gian doanh ngiệp phải dành ra cho thực hiện thủ tục đã giảm đi; số ngày tiết kiệm hơn so với phương thức truyền thống khoảng từ 1-3 ngày và số ngày giải quyết thủ tục nhìn chung đều nằm trong khoảng thời hạn theo quy định. Tuy nhiên, có tỉ lệ đáng kể DN không nhận thấy thay đổi tích cực trong việc thực hiện thủ tục của Bộ Y tế trên Cổng MCQG so với phương thức cũ.
Thứ trưởng Bộ Tài chính Vũ Thị Mai khẳng định, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ về tạo thuận lợi hơn cho DN, Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan đã, đang và sẽ nỗ lực hết sức hợp tác với các bộ, ngành liên quan để đẩy mạnh cải cách các thủ tục hành chính và hiện đại hóa các khâu thực hiện thủ tục trên Cổng thông tin một cửa quốc gia.
Dưới góc độ DN, nhiều lãnh đạo DN kiến nghị cần đẩy nhanh việc triển khai thanh toán điện tử, khắc phục các khó khăn của DN khi sử dụng chữ ký số và nâng cấp các chức năng giải đáp vướng mắc cho DN khi thực hiện thủ tục hành chính và cung cấp thêm một số tiện ích hỗ trợ DN trên Cổng MCQG. Bên cạnh đó, Tổng cục Hải quan cần phối hợp với các bộ, ngành thúc đẩy việc xây dựng hệ thống công nghệ thông tin tập trung thay vì hệ thống phân tán như hiện tại.
Ngoài ra, các bộ, ngành cũng cần triển khai thực chất việc cải cách hành chính, giảm chi phí tuân thủ, đồng thời tiếp tục cải thiện tính minh bạch trong cung cấp thông tin tiến độ giải quyết hồ sơ, công khai kết quả giải quyết thủ tục, thống nhất và đơn giản hóa các biểu mẫu, giấy tờ dễ hiểu và thực hiện chia sẻ dữ liệu giữa các bộ ngành trong giải quyết thủ tục cho DN.
Ông Trương Văn Cẩm, Phó Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam nêu ý kiến, việc thực hiện thủ tục hành chính qua Cơ chế MCQG cần phải được triển khai đồng bộ trong thời gian tới, có nhiều văn bản chúng ta cũng có thay đổi nhưng vẫn phức tạp, đôi khi muốn triển khai theo Cơ chế MCQG cũng khó.
“Chúng tôi cho rằng rất cần sự vào cuộc của tất cả các bên thì cơ chế một cửa quốc gia của chúng ta mới vận hành một cách có hiệu quả thông suốt được. Cùng với đó, thiết bị công nghệ cho cả hệ thống cần được đồng bộ để vận hành một cách trôi chảy”, ông Trương Văn Cẩm nhấn mạnh.
Nêu lên một số khuyến nghị, ông Đậu Anh Tuấn đề xuất cải thiện chức năng và sự vận hành của Cổng một cửa quốc gia là khắc phục những trục trặc về đăng ký và sử dụng chữ ký số; nâng cấp các chức năng giải đáp vướng mắc cho DN khi giải quyết thủ tục hành chính; bổ sung các dịch vụ giá trị gia tăng hỗ trợ DN.
Bên cạnh đó, thúc đẩy việc phát triển hệ thống công nghệ thông tin tập trung phục vụ triển khai cơ chế một cửa quốc gia. Nâng cấp kỹ thuật và bảo trì thường xuyên để cổng một cửa quốc gia hoạt động ổn định, tăng tốc độ xử lý tác vụ và giải quyết trục trặc kỹ thuật.
“Thời gian tới, cổng thông tin cần cải thiện nhiều chức năng bên cạnh việc cần sự phối hợp giữa các bộ, ngành, đặc biệt sớm bổ sung chức năng thanh toán điện tử trên cổng một cửa quốc gia”, ông Đậu Anh Tuấn nhấn mạnh.
