Từ ngày 1/7/2025, Nghị định số 94/2025/NĐ-CP về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) trong lĩnh vực ngân hàng chính thức có hiệu lực. Đây là một bước tiến lớn về mặt thể chế, tạo ra không gian pháp lý linh hoạt cho đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực tài chính – ngân hàng, đưa Việt Nam tiệm cận xu hướng chuyển đổi số toàn cầu.
Theo Nghị định số 94/2025/NĐ-CP, các tổ chức tài chính công nghệ (Fintech) và ngân hàng có sản phẩm mới sẽ được tham gia thử nghiệm trong phạm vi kiểm soát rõ ràng về thời gian, đối tượng, quy mô và rủi ro. Các lĩnh vực được ưu tiên thử nghiệm bao gồm: cho vay ngang hàng (P2P Lending), chia sẻ dữ liệu ngân hàng (Open Banking), định danh điện tử (eKYC), tín dụng số và các mô hình chưa có quy định cụ thể trong pháp luật hiện hành.
Việc thử nghiệm sẽ do Ngân hàng Nhà nước cùng các cơ quan liên quan giám sát chặt chẽ, vừa đảm bảo an toàn hệ thống tài chính, vừa tạo môi trường để sản phẩm mới được kiểm chứng và hoàn thiện.
Trong bối cảnh kinh tế Việt Nam đang chịu áp lực lớn từ chi phí vốn cao, tiêu dùng chững lại và cạnh tranh toàn cầu gay gắt, Nghị định 94/2025/NĐ-CP được xem là cú hích cần thiết để mở khóa tiềm năng tài chính số. Đặc biệt, cơ chế thử nghiệm này kỳ vọng sẽ hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ – khu vực vốn đang "khát vốn" – tiếp cận nguồn tài chính dễ dàng hơn thông qua các mô hình tín dụng số hiện đại.
Một điểm then chốt là các nền tảng cho vay cần ứng dụng công nghệ như Trí tuệ nhân tạo (AI), Dữ liệu lớn (Big Data) để đánh giá tín nhiệm dựa trên dữ liệu phi truyền thống, thay vì chỉ dựa vào tài sản thế chấp. Điều này giúp mở rộng khả năng tiếp cận vốn, giảm rủi ro và hạ chi phí vay cho người dùng.
Song song, Nghị định số 94/2025/NĐ-CP khuyến khích phát triển hệ sinh thái ngân hàng mở. Các ngân hàng thương mại được khuyến khích xây dựng cổng API an toàn, cho phép Fintech tích hợp và cung cấp các dịch vụ như truy vấn tài khoản, khởi tạo thanh toán, quản lý tài chính cá nhân… trên cùng một nền tảng thông minh và thân thiện với người dùng.
Ngoài ra, việc chuẩn hóa định danh điện tử và liên thông cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia cũng được xem là nền móng quan trọng cho lòng tin số. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ ngành như Bộ Công an, Bộ Khoa học và Công nghệ, và Ngân hàng Nhà nước để xây dựng hệ thống eKYC thống nhất, bảo mật cao, đảm bảo an toàn thông tin cá nhân và dữ liệu tài chính.
Tuy nhiên, để biến Nghị định số 94/2025/NĐ-CP thành động lực thực sự, cần sự chung tay của cả ba bên: doanh nghiệp cần chủ động sáng tạo sản phẩm; ngân hàng cần sẵn sàng hợp tác, mở kết nối; còn Chính phủ cần giữ vai trò điều phối, xây dựng hạ tầng dữ liệu và tiêu chuẩn an toàn số.
Nếu triển khai hiệu quả, Nghị định số 94/2025/NĐ-CP không chỉ là bước tiến thể chế mà sẽ trở thành “bệ phóng” mạnh mẽ, giúp Việt Nam tiến nhanh và bền vững trong kỷ nguyên kinh tế số.
