Nguồn cung vàng đa dạng, thị trường minh bạch hơn
Phát biểu tại cuộc Họp Chính phủ thường kỳ tháng 8, liên quan đến diễn biến thị trường vàng, Phó Thống đốc NHNN Đoàn Thái Sơn cho biết, giá vàng trong nước biến động mạnh vừa qua chủ yếu do tác động từ thị trường thế giới và tâm lý kỳ vọng, trong khi nguồn cung đang trong giai đoạn chuyển đổi cơ chế. Quan trọng nhất hiện nay là phải sớm triển khai Nghị định 232 sửa đổi, bổ sung Nghị định 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng để thị trường vàng vận hành ổn định, minh bạch.
Có thể nói, việc Chính phủ ban hành Nghị định 232 được đánh giá là quyết sách rất quan trọng nhằm cụ thể hóa chỉ đạo của Tổng Bí thư về việc xóa bỏ cơ chế Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng một cách có kiểm soát trên nguyên tắc Nhà nước vẫn quản lý hoạt động sản xuất vàng miếng.
| Theo Nghị định 232, cơ chế độc quyền thương hiệu vàng miếng chấm dứt, mở rộng đối tượng được phép sản xuất vàng miếng và nhập khẩu vàng nguyên liệu sẽ giúp nguồn cung vàng trên thị trường đa dạng hơn |
Theo Nghị định 232, cơ chế độc quyền thương hiệu vàng miếng chấm dứt, mở rộng đối tượng được phép sản xuất vàng miếng và nhập khẩu vàng nguyên liệu sẽ giúp nguồn cung vàng trên thị trường đa dạng hơn. Người dân sẽ có nhiều sự lựa chọn hơn, thị trường cạnh tranh, minh bạch hơn, qua đó góp phần thu hẹp chênh lệch giữa giá vàng trong nước với giá vàng thế giới cũng như giữa các thương hiệu vàng.
Đối với vàng miếng, doanh nghiệp và ngân hàng thương mại được cấp phép nhập khẩu chỉ được nhập vàng có hàm lượng từ 99,5% trở lên; phải công bố công khai tiêu chuẩn áp dụng, khối lượng, hàm lượng và chịu trách nhiệm trước pháp luật về chất lượng sản phẩm. Các tổ chức này cũng có trách nhiệm bảo hành sản phẩm, lưu trữ dữ liệu sản xuất – kinh doanh vàng miếng, xây dựng hệ thống quản lý thông tin kết nối với NHNN.
Đối với thị trường vàng miếng, Nghị định 232/2025/NĐ-CP yêu cầu các doanh nghiệp, ngân hàng thương mại được cấp phép nhập khẩu vàng chỉ được nhập khẩu vàng miếng, nguyên liệu có hàm lượng 99,5% trở lên; công bố tiêu chuẩn áp dụng, khối lượng, hàm lượng của vàng miếng, vàng nguyên liệu nhập khẩu theo quy định của pháp luật và chịu trách nhiệm trước pháp luật về tiêu chuẩn công bố áp dụng, khối lượng, hàm lượng sản phẩm đã nhập khẩu đúng với tiêu chuẩn, khối lượng, hàm lượng đã công bố.
Với thị trường vàng trang sức, mỹ nghệ (TSMN), Nghị định 232/2025/NĐ-CP cho phép DN và NHTM đáp ứng điều kiện được nhập khẩu vàng nguyên liệu. Quy định này sẽ giúp tăng nguồn cung vàng chính ngạch, gia tăng sự minh bạch và ổn định nguồn cung, tạo tiền đề cho các DN chế tác vàng TSMN yên tâm đầu tư lâu dài. Với sự tham gia của các DN, NHTM có tiềm lực, việc nhập khẩu và phân phối vàng nguyên liệu sẽ có tính chuyên nghiệp, minh bạch, bảo đảm khả năng đáp ứng nhu cầu của ngành sản xuất trang sức, mỹ nghệ trên toàn quốc.
Chia sẻ về điểm mới này, tại Họp báo thường kỳ Chính phủ tháng 8, Phó Thống đốc NHNN Phạm Thanh Hà cho biết, Chính phủ đã giao NHNN thẩm quyền cấp phép cho doanh nghiệp, ngân hàng thương mại trong sản xuất, kinh doanh vàng miếng và vàng trang sức, mỹ nghệ. Hồ sơ, thủ tục sẽ được thiết kế theo hướng công khai, minh bạch, cắt giảm chi phí, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, phù hợp với chủ trương cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân (ĐH Kinh tế TP. Hồ Chí Minh) nhận định, việc mở rộng đối tượng tham gia nhập khẩu vàng nguyên liệu sẽ giúp thị trường minh bạch, ổn định hơn, tránh tình trạng đầu cơ. Đây cũng là tiền đề để các doanh nghiệp chế tác trong nước nâng cao năng lực, cạnh tranh bình đẳng hơn.
Bảo đảm quyền lợi người dân, quyết tâm ổn định thị trường
Theo quy định tại Nghị định 232, doanh nghiệp, ngân hàng thương mại phải chịu hoàn toàn trách nhiệm về sản phẩm vàng miếng do mình sản xuất, bảo hành sản phẩm vàng miếng cho khách hàng theo quy định pháp luật; lưu trữ đầy đủ, chính xác dữ liệu vàng miếng được sản xuất; xây dựng hệ thống thông tin xử lý, lưu trữ dữ liệu vàng miếng được sản xuất có những nội dung cơ bản bao gồm thông tin nguyên liệu đầu vào, thời gian sản xuất, sản phẩm đầu ra; thực hiện kết nối cung cấp thông tin cho Ngân hàng Nhà nước theo quy định của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước.
Doanh nghiệp, tổ chức tín dụng hoạt động kinh doanh mua, bán vàng miếng có trách nhiệm xây dựng quy định nội bộ về mua, bán vàng miếng, trong đó quy định rõ quy trình giao dịch mua, bán vàng miếng với khách hàng; công bố công khai thông tin về quyền và nghĩa vụ của khách hàng trên trang thông tin điện tử của tổ chức tín dụng, doanh nghiệp hoặc niêm yết công khai tại trụ sở giao dịch; lưu trữ đầy đủ, chính xác dữ liệu giao dịch mua bán vàng miếng.
“Nghị định 232/2025/NĐ-CP đã quy định đầy đủ trách nhiệm của các doanh nghiệp, ngân hàng thương mại từ khâu nhập khẩu, sản xuất đến kinh doanh mua, bán vàng miếng, nhằm đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng”, đại diện Vụ chức năng NHNN khẳng định và khuyến cáo người dân mua, bán vàng miếng tại những đơn vị được cấp phép; yêu cầu đầy đủ hóa đơn điện tử và giấy tờ liên quan để bảo vệ quyền lợi cho chính mình.
Song song với đó, NHNN đang phối hợp các bộ, ngành nghiên cứu lộ trình thành lập Sở giao dịch vàng quốc gia hoặc đưa vàng vào giao dịch trên Sở giao dịch hàng hóa, nhằm từng bước hiện đại hóa và minh bạch hóa thị trường vàng.
Trước biến động giá vàng ngày càng tăng, giới chuyên môn khuyến nghị người dân thận trọng khi mua vàng đầu cơ, tích trữ. PGS. TS Nguyễn Hữu Huân cho rằng, khi chênh lệch giá vàng trong nước và quốc tế ở mức cao, nhà đầu tư không nên mua đuổi theo thị trường, bởi rủi ro rất lớn. Chưa kể, chênh lệch lớn như vậy cũng tiềm ẩn rủi ro về mặt chính sách. Bởi vì khi cơ quan quản lý can thiệp vào thị trường vàng bằng những chính sách cụ thể, chắc chắn giá vàng trong nước sẽ hạ nhiệt, gây rủi ro rất lớn cho nhà đầu tư nếu mua ở mức giá hiện nay.
Thực tế cho thấy, chỉ trong một ngày, giá vàng miếng SJC trên thị trường tự do đã có lúc giảm tới 6,5 triệu đồng/lượng sau chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các cơ quan chức năng vào cuộc, chấn chỉnh, không để xảy ra tình trạng thao túng thị trường vàng. Giới phân tích dự báo giá vàng trong nước có thể tiếp tục đi xuống trong những ngày tới khi biện pháp quản lý được triển khai đồng bộ. Trong khi đó, giá vàng thế giới tuần qua lên mức cao kỷ lục 3.587 USD/ounce, cho thấy đầu tư vàng trong giai đoạn hiện nay tiềm ẩn nhiều rủi ro do biến động mạnh.
Cũng tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 8, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu Thanh tra NHNN phải vào cuộc tích cực, nếu cần thì Thanh tra Chính phủ phải xem xét, xử lý các hiện tượng găm hàng, đội giá, thao túng thị trường. Quan trọng nhất là khẩn trương thực hiện cơ chế mới theo Nghị định 232 để ổn định thị trường vàng.
Tiếp thu chỉ đạo của Thủ tướng, Phó Thống đốc NHNN Phạm Thanh Hà cho biết, sẽ phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an, Thanh tra Chính phủ và các cơ quan chức năng để triển khai thực hiện ngay chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ trong công tác quản lý thị trường vàng, đảm bảo tuân thủ, thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật.
Thực tế không chỉ yêu cầu từ lãnh đạo Chính phủ mà tại Nghị định 232/2025/NĐ-CP cũng đã bổ sung trách nhiệm của các cơ quan nhà nước, các bộ ngành và địa phương trong quản lý thị trường vàng nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và phối hợp liên ngành. NHNN sẽ phối hợp cùng các bộ, ngành liên quan thiết lập hệ thống thông tin, xây dựng, lưu trữ dữ liệu về thị trường vàng, kết nối cung cấp thông tin cho cơ quan liên quan nhằm tăng tính minh bạch, hỗ trợ hiệu quả công tác quản lý. NHNN cũng sẽ phối hợp với Bộ, ngành liên quan trong đó có Bộ Tài chính để tiếp tục nghiên cứu, đề xuất các cơ chế, chính sách đồng bộ khác, góp phần thúc đẩy sự phát triển của thị trường vàng TSMN trong nước. Đồng thời, NHNN đề nghị các bộ, ngành liên quan quan tâm, nghiên cứu, đề xuất giải pháp phát triển các kênh đầu tư thay thế để huy động nguồn lực vàng trong dân đầu tư vào phát triển kinh tế xã hội; nghiên cứu chính sách thuế phù hợp đối với giao dịch mua bán vàng để nâng cao tính minh bạch trên thị trường cũng như phục vụ mục tiêu quản lý nhà nước.
Về phía NHNN, đại diện Vụ chức năng cho biết, thực hiện chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí Thư tại TBKL số 211-TB/VPTW ngày 30/5/2025, NHNN đang khẩn trương nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm quốc tế để đề xuất áp dụng theo lộ trình việc triển khai thành lập Sở giao dịch vàng quốc gia; hoặc cho phép đưa vàng vào giao dịch trên Sở giao dịch hàng hóa; hoặc lập Sàn giao dịch vàng trong Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.
