Dân bức xúc vì thiếu trường học
Được kỳ vọng là khu đô thị khang trang, đồng bộ về hạ tầng, nhưng sau 18 năm kể từ ngày được quy hoạch xây dựng, khu đô thị mới Cầu Bươu (huyện Thanh Trì, TP Hà Nội) đang bộc lộ bất cập.
Ông N.C.K (cư dân tại tòa B-NC2) phản ánh, khi chuẩn bị mua nhà, ông được chủ đầu tư giới thiệu khu đô thị có nhiều công trình công cộng như trường học, cây xanh… Nhưng sau nhiều năm dọn về sinh sống, thực tế khác xa lời hứa của chủ đầu tư.
"Khu đô thị được quy hoạch hai ô đất làm trường học, hiện một ô để trống, ô còn lại đang làm bãi trông giữ ô tô. Không có trường, nhiều gia đình phải xin học cho con ở khu vực khác", ông K chia sẻ.
Tương tự, khu đô thị Linh Đàm, quận Hoàng Mai - nơi có mật độ dân số lớn nhất cả nước cũng thiếu nghiêm trọng trường học khiến nhiều cư dân bức xúc.
Theo quy hoạch, đây là khu đô thị xanh trên 200ha, trong đó có 74ha diện tích mặt nước, 31,5ha là các công viên, vườn hoa, cây xanh.
Nhưng sau nhiều năm xây dựng, quy hoạch ban đầu bị phá vỡ. Nhiều ô đất xây dựng không đúng mục đích ban đầu, khiến mật độ dân số tăng mạnh, gây áp lực lên hạ tầng xã hội và giao thông.
"Vì thiếu trường nên nhiều gia đình phải xếp hàng bốc thăm giành suất học mầm non công lập cho con hoặc đưa con sang khu vực lân cận để học", anh Lê Hiếu, cư dân sinh sống tại Linh Đàm cho biết.
Trách nhiệm thuộc về ai?
Khu đô thị mới Cầu Bươu và khu đô thị Linh Đàm là hai trong nhiều khu đô thị thiếu hạ tầng xã hội. Câu hỏi đặt ra: Vì sao các khu đô thị này chưa hoàn thiện hạ tầng xã hội, trách nhiệm thuộc về ai?
Đại diện Công ty CP Kinh doanh phát triển nhà và đô thị Hà Nội (HANHUD) cho biết, hai ô đất NT1, NT2 trong khu đô thị mới Cầu Bươu đang được chủ đầu tư làm thủ tục xin giấy phép xây dựng.
Lý giải nguyên nhân chậm xây trường học, vị này cho rằng, do dự án phải điều chỉnh chủ trương đầu tư.
Ông Nguyễn Văn Lăng, Phó chủ tịch UBND xã Tân Triều (huyện Thanh Trì) khẳng định: Trách nhiệm chậm xây trường thuộc về chủ đầu tư. Chính quyền địa phương chỉ nhận bàn giao và quản lý khi công trình nghiệm thu, đưa vào sử dụng. Xã đã nhiều lần kiến nghị chủ đầu tư khu đô thị mới Cầu Bươu sớm xây dựng trường học nhưng đến nay hai khu đất vẫn nằm im bất động.
Là điểm nóng của TP Hà Nội vì thiếu trường học, Chủ tịch UBND TP Hà Nội đã trực tiếp họp với lãnh đạo quận Hoàng Mai và chỉ đạo tháo gỡ khó khăn, đốc thúc tiến độ xây trường tại phường Hoàng Liệt nói riêng và trên địa bàn quận nói chung.
Năm 2023, trên địa bàn phường Hoàng Liệt có 17 ô đất được TP Hà Nội thu hồi từ chủ đầu tư, trong đó có 4 ô đất xây trường học, còn lại là đất cây xanh, bãi xe, đất công cộng…
"Hiện 4 dự án trường học được xây dựng và đang hoàn thiện, dự kiến năm nay sẽ đưa vào sử dụng. Một số ô đất trồng cây xanh, hiện UBND quận đã giao Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng lập dự án đầu tư", đại diện UBND phường Hoàng Liệt thông tin.
Yếu kém trong quản lý, giám sát
Theo KTS Trần Huy Ánh, Ủy viên thường vụ Hội Kiến trúc sư Hà Nội, các khu đô thị Cầu Bươu, Linh Đàm được hình thành trong giai đoạn mở rộng Hà Nội. Khi ấy, vì chưa có cơ quan quản lý đất đai nên vai trò của các cơ quan quản lý quy hoạch đô thị rất quan trọng.
"Quyền năng lớn không đi kèm với năng lực, nên phát triển khu đô thị theo các bản quy hoạch có chất lượng kém, mắc nhiều lỗi kỹ thuật cơ bản… Đây là căn nguyên dẫn đến nhiều hệ lụy, chủ đầu tư chỉ chú tâm xây nhà để bán, hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội bị bỏ quên. Sau phải sửa chữa chắp vá, tủn mủn, nhiều nơi không thể khắc phục", ông Ánh cho biết.
TS.KTS Đào Ngọc Nghiêm, Phó chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam nhận định, nhiều khu đô thị thiếu trường học, cây xanh, trách nhiệm đầu tiên thuộc về chủ đầu tư dự án. Tuy nhiên, cần làm rõ vai trò, trách nhiệm của cán bộ quản lý, cơ quan quản lý và trách nhiệm của các cấp chính quyền địa phương trong quản lý, giám sát.
Theo ông Nghiêm, khung pháp lý hiện chưa ràng buộc trách nhiệm của chủ đầu tư trong xây dựng hạ tầng xã hội song song với công trình bất động sản nên hạ tầng xã hội ít được chú trọng.
Đồng quan điểm, KTS Trần Huy Ánh nhấn mạnh: Vẫn còn lỗ hổng pháp lý để chủ đầu tư dự án nhận đất công, phát triển kinh doanh bất động sản kiếm lợi ích lớn, nhưng không đi kèm trách nhiệm với Nhà nước và xã hội.
Không để quy hoạch bị "băm nát"
Theo TS.KTS Đào Ngọc Nghiêm, để trị căn bệnh "bỏ quên" trường học, cây xanh tại các khu đô thị, cần công cụ giám sát và chế tài đủ mạnh, tăng cường quản lý nhà nước.
Đồng thời, phải xem xét trách nhiệm cụ thể của từng cá nhân, từ khâu phê duyệt dự án đến kiểm tra, giám sát triển khai. Người mua nhà cần lưu ý, trong hợp đồng mua bán, bên cạnh thời hạn bàn giao nhà, phải xem thời hạn hoàn thành các hạng mục hạ tầng của dự án, trong đó có trường học.
Dẫn chứng từ thực tiễn, KTS Trần Huy Ánh chia sẻ, thời gian qua, quận Hoàng Mai đã đề xuất với TP Hà Nội bổ sung quỹ đất cho địa phương xây trường học từ các ô đất chậm đầu tư. TP Hà Nội và các tổ chức, cá nhân đã có động thái tích cực trong vấn đề này. Việc thiếu hụt hạ tầng công cộng khác nên đề xuất tương tự.
TS Nguyễn Văn Muôn, Giảng viên cao cấp Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội, Phó tổng thư ký Hội Môi trường xây dựng Việt Nam cho biết, nếu không thực hiện nghiêm túc, quy hoạch dễ bị "băm nát" bởi lợi ích tức thời của một ai đó hay doanh nghiệp nào đó.
"Trước đây, có hai khu đô thị quy hoạch kiểu mẫu là Linh Đàm (Hà Nội) và Phú Mỹ Hưng (TP.HCM). Đến nay, cả hai khu đô thị này đều có hệ lụy của việc điều chỉnh quy hoạch của cơ quan có thẩm quyền", ông Muôn cho hay.
