Vừa qua, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) Nguyễn Thị Hồng đã có văn bản giải đáp kiến nghị của cử tri tỉnh Bình Thuận, phản ánh về việc gặp khó khăn liên quan đến vay vốn hỗ trợ với mức lãi suất 2%.
Thực hiện Nghị quyết 43/2022 của Quốc hội, Chính phủ ban hành Nghị định 31/2022 về hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước với khoản vay của doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh.
Điều 5, Khoản 2: “...Mức lãi suất hỗ trợ đối với khách hàng là 2%/năm, tính trên số dư nợ vay và thời hạn cho vay hỗ trợ lãi suất thực tế nằm trong khoảng thời gian quy định tại khoản 1 Điều này.”.
Theo bà Nguyễn Thị Hồng, NHNN đã đưa ra nhiều giải pháp để hướng dẫn các ngân hàng thương mại triển khai gói hỗ trợ này. Đây là chính sách mà ngành ngân hàng chủ động triển khai đồng bộ với tinh thần khẩn trương, quyết liệt nhất từ trước đến nay. Tuy nhiên, những người đứng đầu của NHNN đều thừa nhận rằng kết quả thực hiện gói hỗ trợ này còn thấp, chưa đạt được như kỳ vọng ban đầu.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến kết quả thực hiện như hiện nay, do bối cảnh nền kinh tế hiện tại đã có sự thay đổi so với thời điểm đề xuất xây dựng chương trình phục hồi Kinh tế và Phát triển kinh tế - xã hội. Một phần cũng là do tâm lý của khách hàng và các ngân hàng thương mại vẫn còn e ngại những thủ tục thanh tra, kiểm toán cuối năm tài chính. Phần còn lại là “khả năng phục hồi” của khách hàng, liệu có được đánh giá và thực hiện tốt hay không.
Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, NHNN đã có những phương án xử lý, sửa đổi Nghị định 31 để tháo gỡ những rào cản, khúc mắc liên quan đến quá trình đánh giá những khách hàng “khả năng phục hồi”. NHNN nói riêng và ngành ngân hàng nói chúng quyết tâm thực hiện theo chương trình này.
Thế nhưng theo thực tế khảo sát từ ngân hàng thương mại, NHNN chi nhánh các tỉnh, thành phố phần lớn khách hàng không muốn tham gia hỗ trợ lãi suất, 67% số khách hàng thuộc ngành và lĩnh vực đủ điều kiện, là đối tượng được hỗ trợ suất phản hồi “không có nhu cầu”.
Kết quả hỗ trợ lãi suất, mức độ hấp thụ, giải ngân phụ thuộc nhiều vào tâm lý khách hàng. Theo như văn bản từ Thống đốc, NHNN sẽ tiếp tục xác định triển khai chương trình hỗ trợ lãi suất là nhiệm vụ trọng tâm cần đẩy mạnh triển khai. Phương án sắp tới là thành lập các đoàn khảo sát liên ngành để tiếp tục đôn đốc, nắm tình hình tại các địa phương để kịp thời tiếp nhận và tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thực thi chính sách.
Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tiến độ triển khai Nghị định 31 hỗ trợ lãi suất 2% cho doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh là rất chậm, chỉ đạt 134 tỷ đồng vào cuối năm 2022. Dự kiến năm nay gói này được giải ngân thêm 2.345 tỷ đồng, vậy thì khoản ngân sách hỗ trợ lãi suất sẽ còn dư 37.521 tỷ đồng không được giải ngân hết.
Vào tháng 2, tại thông báo kết luận của Thường trực Chính phủ về tình hình kinh tế xã hội; thực hiện chương trình phục hồi kinh tế, NHNN được Chính phủ giao nhiệm vụ sớm báo cáo Thủ tướng phương án phù hợp liên quan đến gói hỗ trợ lãi suất 2% từ ngân sách nhà nước với khoản vay của doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh, đánh giá thật kỹ khả năng giải ngân của gói này.
NHNN cần có sự nghiên cứu và đề xuất cấp có thẩm quyền phương án điều chuyển nhiệm vụ chi hỗ trợ lãi suất sang những chính sách khác. Trong đó, hình thức đang được chú ý xem xét là chuyển cho vay nhà ở xã hội.
