Theo một nghiên cứu mới đây từ Ngân hàng Thế giới (WB), dù tương lai còn nhiều bất định nhưng thế giới sẽ chứng kiến biến chuyển trong giai đoạn hậu Covid-19. Vai trò của chuỗi giá trị toàn cầu đang được xem xét lại bởi tính dễ tổn thương của chuỗi giá trị này trước những tác động của việc đóng cửa nhà máy, đóng cửa biên giới và nhu cầu sụt giảm. Nhiều quốc gia bắt đầu lo ngại về việc quá phụ thuộc vào một nước trong việc cung ứng một số sản phẩm chiến lược. Vì những lý do này, việc định hình lại chuỗi giá trị toàn cầu sẽ tạo ra cơ hội hiếm có cho Việt Nam.
 |
Theo đánh Giá của giới chuyên gia, việc di dời chuỗi sản xuất thực chất bắt đầu từ trước thương chiến Mỹ - Trung nổ ra, nhưng quá trình này diễn ra nhanh hơn kể từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát. Việt Nam đang là một trong những thị trường được nhiều “ông lớn” lựa chọn.
TS. Trần Toàn Thắng, Trung tâm Thông tin và Dự báo Kinh tế xã hội Quốc gia cho biết, hiện nay, các nước thành viên Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), trong đó có Việt Nam, đang nổi lên là điểm đến cho sự phân bổ lại dòng vốn đầu tư. Việt Nam đang nổi lên như một quốc gia có nhiều lợi thế về logistics, lao động tay nghề cao nhưng chi phí thấp. Những cái tên như Samsung, Intel, LG, Canon... đã chứng minh sức hấp dẫn của thị trường Việt Nam. Bởi thời gian qua, các doanh nghiệp này không ngừng mở rộng quy mô, doanh thu và lợi nhuận tăng vọt mỗi năm.
Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng, hiệu ứng lan tỏa cho ngành công nghiệp Việt Nam đến đâu vẫn còn là câu hỏi bỏ ngỏ nếu Việt Nam không sớm cải thiện hạ tầng công nghệ cũng như kỹ năng của lực lượng lao động và phát triển công nghiệp hỗ trợ. Bên cạnh đó, phải có chính sách ưu tiên các tập đoàn đa quốc gia chuyển công nghệ cao, công nghệ nguồn về Việt Nam.
Theo TS. Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), các dòng chảy thương mại và đầu tư quốc tế đang đảo chiều, các chuỗi cung ứng toàn cầu sẽ được định hình lại một cách tin cậy và bền vững hơn. Các doanh nghiệp Việt Nam sẽ phải kinh doanh sáng tạo và có trách nhiệm hơn.
Sự chuyển dịch các chuỗi cung ứng toàn cầu đang đem đến cho Việt Nam vận hội mới. Các địa phương sẽ có cơ hội vàng để đón nhận dòng vốn đầu tư mới với chất lượng cao hơn. Cải cách thể chế, nâng cao năng lực cạnh tranh sẽ là nền tảng quan trọng để đón nhận dòng đầu tư đó.
Cơ hội đã có, nhưng Việt Nam cần phải làm những điều khác biệt để có thể có những kết quả phi thường. Theo đó, Việt Nam cần phải tư duy dài hạn về tái cấu trúc chuỗi cung ứng. Nếu thiếu đi tư duy dài hạn và tầm nhìn lớn, Việt Nam không thể tận dụng cơ hội này thành công.
Ngoài ra, Việt Nam cần làm tốt bài toán cung ứng nguồn nhân lực cho các dự án sản xuất tại Việt Nam. Các nhà máy công xưởng trong chuỗi cung ứng toàn cầu đòi hỏi người lao động có kỹ năng, tri thức, tư duy và trình độ công nghệ toàn cầu. Cuối cùng, vấn đề logistics cần được làm tốt hơn khi chi phí logistics còn quá cao tại Việt Nam cũng như cơ sở hạ tầng chưa đảm bảo đáp ứng nhu cầu phát triển.
