Theo đó, bốn dự án gồm: Dự án Khu dịch vụ du lịch cộng đồng Biển Quê Hương tại xã Thuận Quý, huyện Hàm Thuận Nam và xã Tiến Thành (TP Phan Thiết); Dự án Trường Mầm non Lê Quý Đôn tại phường Phú Thủy (TP Phan Thiết); Dự án Lấn biển, bố trí sắp xếp lại dân cư và chỉnh trang đô thị phường Đức Long (TP Phan Thiết) và dự án Khu thương mại dịch vụ và dân cư Tân Việt Phát 2 của Công ty Cổ phần Tân Việt Phát.
Cả bốn dự án kể trên đều là dự án đầu tư ngoài ngân sách được chính quyền địa phương giao đất không qua đấu giá.
Đối với dự án Khu du lịch cộng đồng Biển Quê Hương dư luận đặt câu hỏi vì sao không đấu giá quyền sử dụng đất mà giao không cho doanh nghiệp trong khi đây là đất quy hoạch thương mại, dịch vụ; xây dựng biệt thự bán và cho thuê?
Trả lời vấn đề này, đại diện Sở TN&MT cho rằng theo qui định đây là địa bàn ưu đãi đầu tư. Cụ thể, dự án khu du lịch cộng đồng Biển Quê Hương có tổng diện tích là 125.421,8 m²; trong đó, diện tích 104.811,3 m² tại xã Thuận Quý, huyện Hàm Thuận Nam thuộc địa bàn ưu đãi đầu tư nên không phải đấu giá quyền sử dụng đất. Đối với diện tích 20.608,5 m² tại xã Tiến Thành, TP Phan Thiết không thuộc địa bàn ưu đãi đầu tư nhưng phần diện tích này sử dụng vào mục đích công trình công cộng không kinh doanh, sau khi làm xong thì người dân tự do vào sinh hoạt công cộng.
Nói về việc xây dựng biệt thự bán và cho thuê, đại diện Sở TN&MT cho biết dự án này được điều chỉnh bán và cho thuê biệt thự theo vòng đời dự án chứ không phải được sử dụng mục đích lâu dài như nhà ở. Do dự án thuộc trường hợp Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất theo quy định tại khoản 2 Điều 54 Luật Đất đai năm 2013 nên thuộc trường hợp không đấu giá quyền sử dụng đất theo quy định tại điểm a khoản 2 Điều 118 Luật Đất đai năm 2013.
Theo một số chuyên gia, theo điểm a, khoản 1, Điều 110 Luật đất đai 2013 thì việc miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất được thực hiện trong trường hợp: Sử dụng đất vào mục đích sản xuất, kinh doanh thuộc lĩnh vực ưu đãi đầu tư hoặc địa bàn ưu đãi đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư, trừ dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại.
Theo điểm a, điểm d khoản 1 Điều 118 Luật đất đai 2013 quy định: Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất theo hình thức đấu giá quyền sử dụng đất trong các trường hợp: Đầu tư xây dựng nhà ở để bán hoặc cho thuê; sử dụng đất thương mại, dịch vụ…
Căn cứ vào quy định nêu trên thì phần diện tích đất 104.811,3 m² của dự án tọa lạc tại xã Thuận Quý, huyện Hàm Thuận Nam mặc dù thuộc địa bàn ưu đãi đầu tư nhưng dự án thuộc trường hợp sử dụng đất thương mại dịch vụ (xây dựng khách sạn cao tầng; biệt thự để bán và cho thuê…) thuộc dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại. Do vậy, trường hợp này buộc phải cho thuê đất theo hình thức đấu giá quyền sử dụng đất theo điểm a, điểm d khoản 1 Điều 118 Luật đất đai.
Đối với phần diện tích 7,17 ha cây phi lao nằm trong khu vực dự án bị chặt hạ, đại diện UBND tỉnh Bình Thuận giải thích đây là số cây nằm ngoài quy hoạch 3 loại rừng, được trồng năm 1995 và không phải là rừng phòng hộ. "Khi nhà đầu tư vào phải thực hiện đầy đủ các quy định về trồng rừng thay thế. Phần rừng trên đất cũng được đấu giá, chứ không giao không cho doanh nghiệp" – ông Nguyễn Đức Hòa, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận, nhấn mạnh.
Đối với dự án lấn biển, bố trí sắp xếp lại dân cư và chỉnh trang đô thị phường Đức Long, TP Phan Thiết, theo UBND tỉnh, với diện tích dự án là 1.228.452,6 m2, trong đó diện tích 26,9 ha mặt nước ven biển nằm ngoài ranh giới địa chính do UBND phường Đức Long và UBND xã Tiến Thành quản lý. Hiện trạng khu này chỉ là mặt nước ven biển, không có đất liền theo đơn vị hành chính của cấp xã, cấp huyện, cấp tỉnh nên không đưa ra đấu giá.
Riêng diện tích 958.875 m² còn lại phải thực hiện thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, di dời mồ mả, không có đất sạch nên không đủ điều kiện để đấu giá đất theo quy định.
Trả lời về dự án Khu thương mại dịch vụ và dân cư Tân Việt Phát 2 của Công ty Cổ phần Tân Việt Phát, đại diện Sở TN&MT Bình Thuận cho biết khu đất này đã thông báo bán đấu giá 6 lần. Cụ thể năm 2013 là 2 lần; năm 2014 là 2 lần; năm 2015 là 2 lần. Lần 6 năm 2015 có mở rộng thông báo rộng rãi trên các báo Trung ương ngoài địa phương nhưng không có khách hàng nào tham gia đấu giá.
Do 3 lô đất trên đã đưa ra đấu giá 6 lần nhưng không có người tham gia nên UBND tỉnh giao đất, cho thuê đất đối với 3 lô đất trên cho Công ty Cổ phần Tân Việt Phát là đúng theo quy định pháp luật.
Riêng với dự án Trường Mầm Non Lê Qúy Đôn tại phường Phú Thủy (TP Phan Thiết), UBND tỉnh Bình Thuận cho biết căn cứ Điều 110, Điều 118 Luật Đất đai năm 2013, việc đầu tư dự án trường mầm non trên khu đất do nhà nước quản lý thuộc trường hợp ưu đãi đầu tư, được miễn tiên thuê đất có thời hạn, không phải qua đấu giá quyền sử dụng đất.
Ông Nguyễn Đức Hòa, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, chủ trì buổi họp báo cho biết: Việc kêu gọi nhà đầu tư để phát triển Trường mầm non tư thục ở địa bàn phường Phú Thủy là rất cần thiết và phù hợp với tình hình thực tế, giải quyết được nhu cầu học tập của con em nhân dân trên địa bàn.
Bên cạnh đó, UBND tỉnh đã chỉ đạo Sở TN&MT có văn bản hỏi Bộ TN&MT về trường hợp cụ thể và tháng 5-2019, Cục Quy hoạch - Tổng Cục Quản lý đất đai có công văn trả lời: “Miễn tiền thuê đất đối với dự án sử dụng đất để xây dựng công trình công cộng có mục đích kinh doanh (xã hội hóa) thuộc lĩnh vực giáo dục, dạy nghề, y tế, văn hóa, thể thao, môi trường thực hiện theo quy định của Chính phủ về chính sách khuyến khích xã hội hóa đối với các hoạt động trong lĩnh vực giáo dục, dạy nghề, y tế, văn hóa, thể thao, mội trường”.
Trên cơ sở đó, Sở TN&MT đã có công văn thẩm định nhu cầu sử dụng đất, thẩm định điều kiện giao thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất, xác định khu đất đăng ký đầu tư không phải đấu giá quyền sử dụng đất mà Nhà nước cho thuê đất để thực hiện dự án.
Tại buổi họp báo, ông Nguyễn Đức Hòa mong muốn các cơ quan báo chí khi thông tin về những dự án đầu tư trên địa bàn cần minh bạch, nêu cụ thể những dự án sai phạm theo căn cứ pháp lý nào để địa phương phối hợp giải quyết. Ông Hòa cũng đề nghị các sở, ngành của tỉnh chủ động cung cấp thông tin cho báo chí để những phản ánh về các dự án đầu tư được kịp thời, chính xác.