Đây là dự án có tổng mức đầu tư dự kiến hơn 18.000 tỷ đồng, thực hiện theo hình thức đối tác công tư do Liên danh Tập đoàn Phúc Lộc và Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 8 thực hiện.
 |
| Liên danh Tập đoàn Phúc Lộc và Cienco 8 thi công Dự án BT 18.000 tỷ vướng nhiều bê bối |
Thái Nguyên ‘ưu ái’ vượt thẩm quyền
Theo kết luận của Thanh tra Chính phủ (TTCP), Dự án xây dựng cấp bách hệ thống chống lũ lụt sông Cầu kết hợp hoàn thiện hạ tầng đô thị hai bên bờ sông Cầu được HĐND tỉnh Thái Nguyên thông qua chủ trương đầu tư xây dựng theo hình thức PPP (đối tác công tư) với tổng mức đầu tư (TMĐT) dự kiến hơn 18.211 tỷ đồng.
Trong đó bao gồm: thực hiện dự án theo hình thức BT (xây dựng - chuyển giao) có TMĐT 9.811 tỷ đồng (gồm 6 hạng mục, quy mô sử dụng đất là 150 ha) và thực hiện dự án khác có quy mô 700 ha với tổng mức đầu tư khoảng 8.400 tỷ đồng (giải phóng mặt bằng và đầu tư xây dựng hoàn thiện cơ sở hạ tầng khu đô thị 2 bên bờ sông) để thu hồi vốn dự án BT.
Kết quả thanh tra cho thấy, tháng 8/2016, HĐND tỉnh ban hành Nghị quyết 17/NQ-HĐND thông qua chủ trương đề xuất dự án nêu trên. Đến tháng 10/2017, HĐND tỉnh tiếp tục ban hành Nghị quyết 25/NQ-HĐND thông qua chủ trương đề xuất chuyển từ “Dự án” thành “Đề án”, thể hiện: vốn đầu tư của nhà nước tham gia thực hiện 9 dự án là 5.611 tỷ đồng, trong đó: Giải phóng mặt bằng dự án BT là 3.143 tỷ đồng; Giải phóng mặt bằng dự án hoàn vốn (dự án khác) là 2.468 tỷ đồng…
Theo TTCP, việc UBND tỉnh Thái Nguyên đề xuất, Hội đồng Nhân dân tỉnh Thái Nguyên đã thông qua chủ trương đề xuất Dự án là không phù hợp với Nghị định 15/2015/NĐ-CP Điển C, khoản 2, Điều 11 “về sử dụng vốn Nhà nước tham gia dự án” không thực hiện GPMB cho các dự án khác (dự án hoàn toàn vốn dự án BT), không sử dụng vốn đầu tư công để GPMB cho các dự án khác.
Mặt khác, HĐND tỉnh có Nghị quyết số 17 về Chủ trương sử dụng bốn Nhà nước tham gia dự án nhưng tại thời điểm phê duyệt đề xuất dự án ngày 25/8/2016 thì UBND tỉnh Thái Nguyên chưa có Quyết định phê duyệt chủ trương sử dụng vốn nhà nước tham gia thực hiện dự án và không phù hợp với thông tư 02/2016/TT-BKHĐT.
TTCP cho rằng, với quy mô và TMĐT dự kiến nêu trên, dự án thuộc nhóm A, cơ quan lập đề xuất dự án là UBND tỉnh Thái Nguyên, cơ quan thẩm định đề xuất là Bộ KH&ĐT và thẩm quyền quyết định đầu tư là Thủ tướng Chính phủ. Tuy nhiên, việc UBND tỉnh Thái Nguyên đề xuất, HĐND tỉnh thông qua chủ trương đề xuất dự án là không phù hợp với Nghị định 15/2015/NĐ-CP.
Ngoài việc phê duyệt đề xuất đầu tư dự án (nhóm A) là trái thẩm quyền, UBND tỉnh Thái Nguyên còn ra quyết định phê duyệt Đề án (gồm 9 dự án) khi chưa được HĐND thông qua.
Vẫn theo TTCP, không có quy định của pháp luật về việc chuyển dự án PPP thành đề án PPP, cũng như không có quy định về việc phê duyệt đề án PPP gồm có các dự án PPP thành phần.
“Việc thay đổi khái niệm trong đầu tư để phù hợp với thẩm quyền quyết định là mang tính chủ quan, thiếu căn cứ pháp luật, không phù hợp với quy định tại Nghị định 15/2015/NĐ-CP” - TTCP kết luận.
 |
| Một đoạn đê thuộc Dự án xây dựng cấp bách hệ thống chống lũ lụt sông Cầu chưa được thi công. |
Thẩm định phê duyệt dự án chưa đủ cơ sở
Kết luận của TTCP còn chỉ ra những bất cập, thiếu sót trong báo cáo thẩm định nguồn vốn và phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi dự án (NCKT).
Theo TTCP, báo cáo thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn NSNN tham gia dự án được thẩm định không rõ ràng, thiếu chính xác; nguồn vốn NSNN tham gia dự án hỗ trợ bồi thường giải phóng mặt bằng đối với dự án BT và dự án khác (dự án đối ứng dự án BT) không phù hợp với quy định của Nghị định 15/2015/NĐ-CP và Luật Đầu tư công.
Ngoài ra, tại báo cáo thẩm định phương án tài chính, báo cáo NCKT của Sở Tài chính chỉ thẩm định vốn chủ sở hữu của nhà đầu tư khi thực hiện dự án BT, không tổ chức thẩm định vốn chủ sở hữu của nhà đầu tư khi thực hiện dự án khác là không phù hợp quy định.
Phương án tài chính được UBND tỉnh Thái Nguyên phê duyệt gồm 25 khu đất dự kiến đối ứng dự án BT (có diện tích khoảng 700ha), trong đó có 7 khu đất thuộc đất công có diện tích 95.186m2. Gồm trụ sở Công ty TNHH thoát nước; Rạp chiếu bóng tỉnh Thái Nguyên; Khách sạn Trung Tín; Bệnh viện chỉnh hình và phục hồi chức năng Thái Nguyên; Trường Mầm non 19/5; Sở Xây dựng; Sân vận động tỉnh Thái Nguyên.
Thẩm định hồ sơ quy mô 9 dự án chỉ trong 1 ngày
“Việc thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi chưa đủ cơ sở; thẩm định phương án tài chính (thu hồi vốn dự án BT; xác định quỹ đất dự kiến thanh toán cho nhà đầu tư) thể hiện việc buông lỏng quản lý” - TTCP chỉ rõ.
Trong việc lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án, TTCP cho rằng, thời gian đánh giá và thẩm định hồ sơ yêu cầu quá ngắn (trong 1 ngày) so với nội dung cần xem xét đánh giá với quy mô của 9 dự án (Liên danh Tập đoàn Phúc Lộc và Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 8 là đơn vị trúng thầu cả 9 dự án - PV). Điều này, dẫn tới kết quả đánh giá về năng lực; vốn chủ sở hữu thực hiện dự án BT và dự án khác, vốn vay của nhà đầu tư chưa phù hợp với quy định.
Việc trên đã vi phạm nghiêm trọng Nghị định 11/2013/NĐ-CP (về quản lý và phát triển đô thị).
Ngoài ra, việc xác định giá trị và lập kết hoạch vốn đầu tư Nhà nước tham gia dự án chưa được xem xét khi thểm định phương án tài chính của dự án là không phù hợp Nghị định 15/2015/NĐ-CP.
Từ kết quả thanh tra, TTCP đề nghị UBND tỉnh Thái Nguyên rà soát lại toàn bộ quá trình thực hiện dự án, có biện pháp xử lý theo đúng quy định pháp luật đối với các vi phạm được phát hiện qua thanh tra.
Đặc biệt, theo tài liệu Báo Đại Đoàn kết có được, liên danh Phúc Lộc - Cường Thịnh Thi còn dính hàng loạt lùm xùm tại dự án Cải tạo, nâng cấp hệ thống trạm tiêu trạm bơm Gia Viễn và mở rộng hệ thống tưới tiêu các xã phía Đông trạm bơm Gia Viễn (tỉnh Ninh Bình). Tài liệu vụ việc cho thấy, Công ty Cổ phần Tập đoàn Phúc Lộc, Công ty cổ phần Tập đoàn Đầu tư Xây dựng Cường Thịnh Thi, Công ty TNHH Tư vấn Xây dựng Thương mại 2899 chính là 3 cái tên trong liên danh 4 nhà thầu thực hiện dự án này theo hình thức thiết kế và xây lắp (EC), tương tự như dự án kè sông Hồng ở Lào Cai.
Tổng mức đầu tư của dự án này là 480 tỷ đồng. Thời gian thực hiện từ năm 2014 đến năm 2019. Tháng 4/2019, thời điểm đáng ra dự án phải chuẩn bị để hoàn thành thì các nhà thầu trên mới thực hiện được 40% giá trị khối lượng, trong khi số vốn đã cấp tạm ứng là hơn 265 tỷ đồng. Theo cơ quan thanh, kiểm tra, khối lượng xây lắp hoàn thành, nghiệm thu hoàn ứng của chủ đầu tư từ khi tạm ứng ngày 30/12/2014 đến thời điểm báo cáo ngày 10/4/2019 kéo dài 4 năm 4 tháng là quá chậm, số dư tạm ứng nhiều (hơn 100,7 tỷ đồng), thời gian dừng thi công dự án hơn 2 năm… Cơ quan kiểm tra cũng đã thẩm tra, xác minh và xác định số tiền phải giảm trừ giá trị theo thực tế thi công hơn 2,8 tỷ đồng. Trước đó, vào tháng 4/2018, Kiểm toán nhà nước khu vực XI đã kiểm toán dự án và xác định hàng loạt sai phạm, phải giảm trừ số tiền hơn 10,066 tỷ đồng. Trong đó, giảm trừ do sai đơn giá số tiền hơn 3,398 tỷ đồng, giảm trừ do không đủ điều kiện nghiệm thu, thanh toán hơn 875 triệu đồng, sai khối lượng hơn 607 triệu đồng, sai đơn giá hơn 2,522 tỷ đồng, sai định mức 1,566 tỷ đồng, không thực hiện 1,095 tỷ đồng…
Theo Đại Đoàn Kết
