Góp ý dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) sáng nay (3/11), nhiều đại biểu đề xuất quy định nhà nước thu hồi đất tất cả dự án phát triển kinh tế - xã hội, bao gồm dự án chuyển đổi mục đích sử dụng đất để thực hiện dự án như nhà ở thương mại, khu đô thị, bãi bỏ cơ chế thỏa thuận.
Cụ thể, đại biểu Trần Văn Tuấn (đoàn Bắc Giang) cho rằng dự thảo luật liệt kê tới 31 trường hợp cụ thể thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng. Tuy nhiên, quy định có thể chưa bao quát hết các trường hợp trong thực tế. Đặc biệt, chưa giải quyết triệt để được một trong những bất cập lớn nhất đang đặt ra trong lĩnh vực đất đai. Đó là khi nhà nước thu hồi đất, người có đất được bồi thường theo bảng giá đất nhà nước ban hành, trong khi doanh nghiệp thỏa thuận thì giá thường cao hơn.
Đại biểu Trần Văn Tuấn (đoàn Bắc Giang) đề xuất nhà nước thu hồi đất cho tất cả dự án nhà ở thương mại.
Ngược lại, nhiều trường hợp doanh nghiệp mất nhiều năm để thỏa thuận, có trường hợp phải đi đêm thỏa thuận với giá cao hơn, thiếu công bằng với số còn lại. Dù như vậy, doanh nghiệp vẫn rơi vào tình trạng dở khóc, dở cười khi thỏa thuận được trên 90% diện tích, thậm chí còn cao hơn mà vẫn không thể triển khai dự án dù chỉ còn số ít không đồng thuận.
Theo ông Tuấn, đây cũng là nguyên nhân chính dẫn đến khiếu kiện đất đai phức tạp ở các địa phương chiếm tới 75% các khiếu kiện hiện nay.
Chính vì vậy, đại biểu Tuấn đề xuất sửa đổi Luật Đất đai theo hướng nhà nước thu hồi đất với các trường hợp thực hiện dự án phát triển kinh tế - xã hội, nhất là thu hồi để chuyển đổi mục đích sử dụng đất thực hiện dự án.
Cùng quan điểm này, đại biểu Lê Thanh Vân (đoàn Cà Mau), cũng cho rằng, việc phân biệt dự án công, dự án tư đã dẫn đến tình trạng 2 giá. Dự án nhà nước thu hồi thì giá khác, dự án tư nhân thỏa thuận thì lại có giá khác.
"Điều này sinh ra bất bình đẳng và dễ nảy sinh mâu thuẫn giữa nhà đầu tư và người bị thu hồi đất. Thậm chí mâu thuẫn giữa những người bị thu hồi đất vì 2 giá", ông Vân nói và đề nghị bãi bỏ chế độ phân biệt này, nhà nước thực hiện thu hồi đất thông qua quy hoạch phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.
Từ đó, đại biểu Lê Thanh Vân đề xuất, với dự án đất ở, thương mại, khu đô thị, nhà nước đứng ra giải phóng mặt bằng, giao đất sạch cho doanh nghiệp tham gia đấu giá, đấu thầu dự án. Trong quy hoạch 1/500 nhà nước phải định dạng được không gian, phạm vi phát triển, gần như một sản phẩm của quy hoạch để đấu giá đất, đấu thầu dự án.
Toàn bộ tiền thu được từ đấu giá, đấu thầu dự án sử dụng cho 3 mục đích: trả lại chi phí Nhà nước đã đầu tư cho quy hoạch chi tiết, kết nối hạ tầng đến hàng rào ranh giới dự án; bồi thường giải phóng mặt bằng, hỗ trợ tái định cư; và số còn lại để đầu tư hạ tầng kinh tế - xã hội phục vụ lợi ích chung.
