Đi sau nhưng không đứng ngoài cuộc
Tại buổi họp báo ra mắt chương trình “Phổ cập tài sản số” do Học viện Đào tạo VBI tổ chức, PGS.TS Nguyễn Hữu Huân – Giảng viên cấp cao Đại học Kinh tế TP.HCM – cho rằng việc Việt Nam tham gia muộn vào thị trường tiền số không đồng nghĩa với bất lợi. Ngược lại, trong bối cảnh công nghệ tài chính toàn cầu đang tái cấu trúc mạnh mẽ, đây có thể là thời điểm thuận lợi để Việt Nam rút ngắn khoảng cách với các trung tâm đi trước.
Theo ông Huân, nhiều quốc gia phát triển đang gặp khó khăn khi tích hợp công nghệ mới vào hệ thống tài chính truyền thống vốn phức tạp và cứng nhắc. Trong khi đó, những thị trường mới nổi như Việt Nam có thể xây dựng các mô hình tài chính số ngay từ đầu, phù hợp hơn với blockchain và tài sản số.
Lợi thế từ chi phí thấp và nhân lực dồi dào
Một trong những lợi thế nổi bật của Việt Nam được các chuyên gia nhấn mạnh là chi phí vận hành thấp. Theo ước tính, chi phí nhân sự, thuê mặt bằng và triển khai hệ thống tại Việt Nam chỉ bằng khoảng 1/5 so với Singapore – trung tâm tài chính lớn của khu vực. Trong khi đó, chất lượng nguồn nhân lực công nghệ, đặc biệt trong lĩnh vực blockchain và lập trình, ngày càng được đánh giá cao.
Yếu tố này tạo sức hút đáng kể đối với các doanh nghiệp công nghệ tài chính và quỹ đầu tư quốc tế, nhất là trong bối cảnh nhiều tập đoàn đang tìm kiếm thị trường mới để mở rộng hoạt động, tối ưu chi phí và tiếp cận nguồn nhân lực trẻ.
Cơ hội của người đi sau trong đổi mới tài chính
Theo PGS.TS Nguyễn Hữu Huân, việc “đi sau” còn mang lại lợi thế học hỏi kinh nghiệm từ các thị trường phát triển. Ông dẫn chứng việc sàn giao dịch Nasdaq gặp nhiều trở ngại khi làm việc với Ủy ban Chứng khoán Mỹ (SEC) để triển khai mô hình token hóa cổ phiếu. Những rào cản pháp lý này cho thấy các định chế tài chính truyền thống phải đối mặt với nhiều hạn chế khi thay đổi mô hình.
Ngược lại, các quốc gia chưa bị “trói buộc” bởi hạ tầng cũ có thể linh hoạt hơn trong việc thử nghiệm mô hình mới. “Đi sau giúp tránh được những sai lầm mà các thị trường đi trước đã gặp phải, đồng thời có thể áp dụng ngay các chuẩn mực tiên tiến”, ông Huân nhận định.
Trung tâm tài chính quốc tế – động lực mới
Một yếu tố được kỳ vọng tạo cú hích cho thị trường tài sản số Việt Nam là việc xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế (IFC). Theo các chuyên gia, IFC có thể trở thành không gian thử nghiệm cho các mô hình tài chính sáng tạo, bao gồm giao dịch tài sản số và chứng khoán token hóa.
Việc áp dụng cơ chế sandbox tại IFC cho phép doanh nghiệp thử nghiệm mô hình mới với mức độ rủi ro pháp lý thấp hơn, đồng thời tiếp cận hệ thống pháp luật theo chuẩn mực quốc tế. Đây được xem là điều kiện quan trọng để thu hút các tập đoàn tài chính và công nghệ lớn tham gia thị trường Việt Nam.
Quan điểm quốc tế: “Nhảy cóc” công nghệ
Nhận định này cũng tương đồng với quan điểm của Changpeng Zhao (CZ), nhà sáng lập sàn giao dịch tiền số Binance. Theo CZ, những quốc gia chưa có hệ thống tài chính truyền thống đồ sộ thường có khả năng “nhảy cóc” công nghệ tốt hơn, do không phải cải tạo hay tháo dỡ hạ tầng cũ.
Việc triển khai blockchain và tài sản số trên nền tảng mới giúp các quốc gia này linh hoạt hơn, tiết kiệm chi phí và nhanh chóng thích ứng với xu hướng toàn cầu.
Hệ sinh thái blockchain và kỳ vọng hồi hương
Theo PGS.TS Nguyễn Hữu Huân, hệ sinh thái blockchain tại Việt Nam đã hình thành tương đối đầy đủ, từ đội ngũ kỹ sư, startup đến cộng đồng người dùng. Tuy nhiên, do trước đây thiếu khung pháp lý rõ ràng, nhiều doanh nghiệp blockchain Việt đã chọn đăng ký hoạt động tại các thị trường khác như Singapore.
Ông kỳ vọng khi Việt Nam tiếp tục hoàn thiện thể chế và luật pháp liên quan đến tài sản số, các doanh nghiệp này sẽ quay trở lại trong nước, góp phần phát triển hệ sinh thái và giữ lại giá trị gia tăng cho nền kinh tế.
Thị trường người dùng – lợi thế không nhỏ
Ở góc độ thị trường, bà JLo Trần – CEO VBI Academy – cho biết Việt Nam hiện đứng thứ 4 toàn cầu về mức độ chấp nhận tiền số. Khoảng 17 triệu người Việt đang sở hữu tài sản số, tương đương cứ bốn người trưởng thành thì có một người tham gia thị trường.
Tỷ lệ này cho thấy Việt Nam đã có sẵn tệp người dùng lớn, quen thuộc với công nghệ mới và sẵn sàng tiếp nhận các sản phẩm tài chính số, tạo nền tảng quan trọng cho sự phát triển dài hạn của thị trường.
Dư địa phát triển trong thời gian tới
Các chuyên gia nhận định, với lợi thế về chi phí, nguồn nhân lực, người dùng và khung pháp lý đang dần hoàn thiện, thị trường tiền số Việt Nam có nhiều dư địa để bứt phá. Tuy nhiên, để tận dụng được cơ hội này, cần sự phối hợp đồng bộ giữa chính sách, doanh nghiệp và hoạt động đào tạo, nhằm hướng thị trường phát triển minh bạch, bền vững và phù hợp với chuẩn mực quốc tế.
