 |
Lãi suất cho vay giảm chậm
Sau 4 đợt cắt giảm lãi suất điều hành của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), mặt bằng lãi suất huy động trên thị trường đã giảm rất mạnh. Nếu như cuối năm 2022 đầu năm 2023, lãi suất huy động cao nhất đã từng leo lên mức 10-11,5%/năm thì nay giảm rất nhanh.
Đến sáng 26/6, không còn ngân hàng nào niêm yết lãi suất huy động trên mức 8%/năm cho kỳ hạn 12 tháng. Các ngân hàng tư nhân vừa và nhỏ đều niêm yết lãi suất 7,5-7,8% cho kỳ hạn 12 tháng.
Tại nhóm Big 4, lãi suất huy động kỳ hạn 1-2 tháng thấp nhất chỉ còn 3,4%/năm, lãi suất kỳ hạn 6 tháng chỉ từ 5%/năm và kỳ hạn 12-18 tháng chỉ còn 6,3%/năm.
Lãi suất huy động liên tục giảm mạnh trong những tháng qua và là cơ sở để lãi suất cho vay "hạ nhiệt".
Có một thực tế là dù lãi suất cho vay đã giảm nhưng mức giảm chậm hơn lãi suất huy động. Đặc biệt, lãi suất cho vay đối với lĩnh vực bất động sản vẫn neo rất cao. Vì thế, lãi suất cho vay hiện vẫn còn cao so với khả năng của doanh nghiệp.
Lãi suất cho vay thường được tính bằng lãi suất huy động cộng thêm biên độ 3-4%/năm. Khi lãi suất huy động ở mức 8%/năm thì lãi suất cho vay sẽ rơi vào khoảng 11-12%/năm. Trong khi đó, theo tính toán doanh thu của các doanh nghiệp xuất khẩu có thể rất cao, lợi nhuận chỉ đạt 5-8%. Như vậy, doanh nghiệp làm ra bao nhiêu cũng chỉ để gồng lãi ngân hàng.
Đại diện Công ty Chứng khoán SSI cho hay, dù các ngân hàng thương mại đều đã giảm lãi suất cho vay nhằm kích thích nhu cầu đầu tư và tiêu dùng nhưng mức lãi suất này chủ yếu chỉ áp dụng với các khoản vay mới. Chỉ có số ít ngân hàng thương mại, chủ yếu là ngân hàng thương mại nhà nước, giảm lãi vay cho các khoản vay hiện hữu.
Một số doanh nghiệp cho biết, dù lãi suất giảm nhưng việc tiếp cận vay vốn để sản xuất kinh doanh từ các gói tín dụng với lãi suất ưu đãi còn quá nhiều trở ngại.
Lãi vay mua nhà đối với khách hàng cá nhân vẫn neo cao. Lãi suất cho vay mua nhà mới phổ biến từ 10-12%/năm. Nhưng mức lãi suất ưu đãi này thường chỉ giữ trong 3-6 tháng đầu, sau đó sẽ thả nổi theo lãi suất thị trường. Mặt bằng lãi suất thả nổi tại các ngân hàng hiện tới 13-14%/năm khiến nhiều người có nhu cầu mua nhà chùn chân.
Hiện lãi suất các khoản vay mới xoay quanh mức 10%/năm, song lãi suất với các khoản vay hiện hữu vẫn giữ ở mức 12-13,5%/năm, do giá vốn các ngân hàng huy động cao đầu năm nay vẫn còn tồn kho.
Theo một số nhân viên ngân hàng, việc giảm lãi suất còn phải căn cứ theo chi phí vốn đầu vào ở từng thời điểm nên mức độ giảm sẽ khác nhau. Việc giảm lãi suất nhiều nhất sẽ áp dụng với những khoản vay đã phát sinh trên một năm hoặc những khoản vay mới do chi phí vốn ở những giai đoạn này ở mức thấp. Còn những khoản vay phát sinh trong nửa cuối năm ngoái có thể chỉ giảm ở mức độ tương đối do chi phí vốn cao.
 |
Kỳ vọng lãi suất cho vay giảm nhiều hơn
Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú cho biết, NHNN đang chuẩn bị họp với các ngân hàng thương mại, vận động các ngân hàng tiết giảm chi phí, giảm mặt bằng lãi vay để hỗ trợ doanh nghiệp và nền kinh tế.
"Lãi suất điều hành đã giảm thì các ngân hàng thương mại phải chia sẻ bằng việc chia sẻ lợi nhuận và giảm chi phí điều hành để giảm lãi suất cho vay", ông Tú chia sẻ.
Cùng với việc vận động sự chia sẻ của các ngân hàng thương mại, NHNN cho biết sẵn sàng hỗ trợ thanh khoản cho các ngân hàng để cho vay các chương trình đã được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, hỗ trợ quá trình cơ cấu lại tổ chức tín dụng và xử lý nợ xấu.
Tuy nhiên, lãnh dạo NHNN khẳng định vẫn chỉ đạo các ngân hàng thương mại tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận vốn tín dụng nhanh chóng, dễ dàng nhưng vẫn phải đảm bảo khả năng trả nợ.
“Ai cũng mong muốn lãi suất cho vay thấp, nguồn cho vay nhiều. Chúng tôi cũng muốn tăng trưởng tín dụng, nhưng không phải bằng cách hạ chuẩn để “ném” tín dụng ra một cách vô lối. Tăng trưởng tín dụng phải đảm bảo chất lượng tín dụng, hiệu quả tín dụng. Đó là bài toán khó”, Phó Thống đốc Đào Minh Tú nói.
Đại diện các ngân hàng cũng cho rằng, ngân hàng và doanh nghiệp phải hiểu và chấp nhận nhau. Ngân hàng thương mại đang cố gắng giảm tối đa lãi suất, còn doanh nghiệp cần cố gắng cung cấp thông tin cho ngân hàng để cải thiện vấn đề tiếp cận vốn vay.
Với những chỉ đạo quyết liệt từ Chính phủ và NHNN, mặt bằng lãi suất cho vay được dự báo sẽ giảm mạnh hơn và rộng hơn vào quý tới.
Dự đoán về mặt bằng lãi suất trong nửa cuối năm, PGS.TS. Đỗ Hoài Linh, Phó Trưởng bộ môn Ngân hàng Thương mại, Đại học Kinh tế Quốc dân, cho biết: Theo nhận định của Ngân hàng HSBC, trong quý III của năm nay, NHNN sẽ tiếp tục giảm các mức lãi suất điều hành thêm khoảng 50 điểm cơ bản. Những sự lan tỏa đó cộng với độ trễ được khắc phục, từ nay đến cuối năm, lãi suất cho vay bình quân sẽ giảm xuống 7,5-8%. Như vậy, sức chịu đựng cũng như khả năng hấp thụ, việc chuẩn bị cho chi phí vốn của các doanh nghiệp sẽ được tốt hơn.
Song một yếu tố cần phải lưu ý là khi giảm lãi suất không vô hình trung tạo ra những nguồn vốn rẻ, chúng ta sẽ phải kiểm soát chặt chẽ nguồn vốn này để đảm bảo nguồn vốn này thực sự đi vào sản xuất kinh doanh, từ đó mới tạo ra giá trị gia tăng cho xã hội, để tránh vốn phân bổ quá nhiều vào những lĩnh vực đầu tư gây ra rủi ro và mất an toàn của hệ thống.
Việc giảm lãi suất không những cần sự nỗ lực của ngân hàng mà còn cần nỗ lực từ chính các doanh nghiệp, người vay vốn. Doanh nghiệp cần tìm kiếm các hướng đi mới, tăng hiệu quả kinh doanh, để đảm bảo khả năng trả nợ mới dễ dạng tiếp cận nguồn vốn. Còn ngân hàng cần tiếp tục tiết giảm chi phí, chia sẻ, cùng người vay vượt qua giai đoạn khó khăn.
Đồng quan điểm, ông Trần Đức Nghĩa, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Quốc tế Delta, nhận định, mặt bằng lãi suất cho vay chắc chắn sẽ giảm xuống, giúp doanh nghiệp, người dân hưởng lợi.
Theo ông Nghĩa, hiện các doanh nghiệp có phương án kinh doanh hiệu quả đều tiếp cận được vốn. Do đó, đây là lúc doanh nghiệp nên tận dụng cơ hội lãi suất rẻ để vượt qua khó khăn, tìm thị trường, bạn hàng tiềm năng mới.
