Việc đề xuất gỡ khó về thuế và cơ chế tài chính cho cơ quan báo chí là một vấn đề nổi bật trong bối cảnh ngành báo chí đang phải đối mặt với nhiều thách thức và khó khăn về tài chính. Những đề xuất này được đưa ra nhằm giảm bớt gánh nặng thuế thu nhập doanh nghiệp đối với các hoạt động báo chí, nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các tổ chức báo chí phát triển và tồn tại trong môi trường kinh doanh khắc nghiệt.
Chưa bao giờ nguồn thu báo chí bị đe dọa mạnh mẽ như hiện nay
Hoạt động của các cơ quan báo chí đang gặp khó khăn lớn với doanh thu giảm mạnh. Năm 2022 và 2023, doanh thu của báo chí giảm gần như thẳng đứng. Trong 9 tháng đầu năm 2023, doanh thu các báo, tạp chí giảm khoảng 10% so với cùng kỳ năm 2022, trong khi các đài phát thanh truyền hình giảm hơn 20%. Các đài không khai thác được hết thời lượng quảng cáo theo quy định của Luật Quảng cáo. Nhà báo Trần Lan Anh, Phó Tổng biên tập báo Nhà báo và Công luận, cho biết tổng doanh thu khối báo năm 2021 giảm 30,6% so với năm 2020 và tổng doanh thu khối tạp chí năm 2021 giảm 44,6%.
 |
| Nhà báo Trần Lan Anh, Phó Tổng biên tập báo Nhà báo và Công luận (Ảnh: Quỳnh Trang). |
Vật lộn với sự sống còn...
Kinh phí sản xuất báo chí ngày càng tăng trong tất cả các lĩnh vực, khiến nguồn thu của các cơ quan báo chí bị đe dọa nghiêm trọng. Nguồn thu từ quảng cáo của các doanh nghiệp, nguồn thu chính của báo chí, cũng sụt giảm lớn do kinh tế khó khăn, ảnh hưởng tiêu cực tới doanh thu chung. Để vận hành được một tòa soạn, không chỉ cần một bộ máy nội dung - trị sự hiệu quả, giàu năng lực và tâm huyết mà còn cần một nguồn lực tài chính đủ mạnh. Với nguồn thu ngày càng hẹp lại, giải pháp nguồn thu mới chưa có hoặc chưa hiệu quả, phương án khả dĩ nhất là “thắt lưng buộc bụng”, chi tiêu trong phạm vi ngân sách tòa soạn.
Tháo gỡ khó khăn về thuế, cơ chế tài chính để báo chí phát triển
Trước khó khăn, các cơ quan báo chí đề xuất áp dụng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp. Bộ Tài chính đang lấy ý kiến đóng góp dự thảo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp sửa đổi, đề xuất bổ sung hoạt động báo chí khác (ngoài báo in) vào đối tượng được ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp. Bộ Tài chính đề xuất áp dụng thuế suất ưu đãi 15% cho hoạt động báo chí khác (ngoài báo in), giảm 5% so với hiện hành.
 |
| Nhà báo Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng biên tập báo Nhân Dân, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam (Ảnh: Nguyễn Hải). |
Trước đó, Bộ Thông tin và Truyền thông kiến nghị tất cả đưa về thuế suất ưu đãi 10%. Nhà báo Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập báo Nhân Dân, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, nhận định việc áp dụng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp đối với báo chí là một trong nhiều giải pháp để tháo gỡ khó khăn sống còn.
Nhà báo Trần Tiến Duẩn, Tổng Biên tập báo điện tử VietnamPlus (Thông tấn xã Việt Nam), đồng tình với kiến nghị của Bộ Thông tin Truyền thông về việc đưa thuế suất ưu đãi 10% cho hoạt động báo chí khác, thậm chí thấp hơn nhằm tạo nguồn tài chính cho cơ quan báo chí, nâng cao chất lượng nội dung thông tin.
 |
| Nhà báo Lê Quỳnh Trang, Tổng Biên tập báo Phụ nữ Thủ đô (Ảnh: Anh Tuấn). |
Nhà báo Lê Quỳnh Trang, Tổng Biên tập báo Phụ nữ Thủ đô, cho rằng cần đưa các sản phẩm của báo chí vào dạng sản phẩm đặc biệt để được hưởng mức thuế riêng. Hiện nay quảng cáo trên báo chí áp mức thuế giá trị gia tăng là 8%, có thể nghiên cứu mức phù hợp hơn để khuyến khích các cơ quan báo chí sản xuất sản phẩm chất lượng.
Để báo chí "sống" được...
Nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng, các cơ quan báo chí mong mỏi hoàn thiện các quy chế về cơ chế tài chính để tạo điều kiện cho báo chí Việt Nam phát triển, phù hợp với xu hướng truyền thông hiện đại, góp phần hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị và là phương tiện thông tin thiết yếu đối với đời sống xã hội. Ông Trần Ngọc Vinh, Phó trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hải Phòng khóa XIII, đánh giá báo chí là nguồn tuyên truyền đường lối, chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước, đưa thông tin về kinh tế, xã hội để phục vụ người dân, là món ăn tinh thần đối với người dân. Do đó, Đảng, Nhà nước cần có chính sách về nguồn tài chính đối với hoạt động của báo chí, nghiên cứu, xem xét đánh thuế thu nhập doanh nghiệp thấp nhất đối với các cơ quan báo chí để họ có thể "sống" được. Ông Phạm Văn Hòa, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp, cho rằng các cơ quan báo chí, ngoài đơn vị sự nghiệp của Nhà nước, còn có những đơn vị không hưởng ngân sách nhưng vẫn tuyên truyền tốt các chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách pháp luật của Nhà nước. Cần có chính sách ưu đãi đặc biệt thuế để các cơ quan báo chí hoạt động tốt, phát triển, vượt qua thời điểm khó khăn hiện nay.
Theo Báo cáo tại Hội nghị Báo chí toàn quốc năm 2023, tỷ lệ tự đảm bảo chi thường xuyên của báo, tạp chí chiếm 39%, tự đảm bảo một phần chi thường xuyên chiếm 36%, ngân sách Nhà nước bảo đảm chi thường xuyên chiếm 25%. Đối với phát thanh, truyền hình, tỷ lệ tự đảm bảo chi thường xuyên và chi đầu tư chiếm 6,94%, tự đảm bảo chi thường xuyên chiếm 26,39%, tự đảm bảo một phần chi thường xuyên chiếm 66,67%. Doanh thu của các báo, tạp chí 9 tháng đầu năm 2023 giảm 9,4% so với cùng kỳ năm 2022. Tổng nguồn thu năm 2023 của các đài phát thanh truyền hình giảm 23% so với năm 2022. Các đài đều không khai thác được hết thời lượng quảng cáo theo quy định của Luật Quảng cáo.
Phương Chi T.H
